Houd me vast
In Nederland begint de Emotionally Focused Therapy (EFT) zeer aan bekendheid te winnen, zeker na de publicatie van de Nederlandse vertaling van het boek hierover van Sue Johnson: Houd me vast.
De EFT wordt vooral in verband gebracht met relatieterapie, maar is ook ontwikkeld voor individuele therapie. De grondlegger van de EFT is eigenlijk Les Greenberg, de promotor van Sue Johnson bij haar onderzoek en promotie in de psychologie. Les Greenberg is professor in de psychologie aan de York University in Toronto en is ook opgeleid in en een warm voorstander van de Gestalttherapie. De EFT kenmerkt zich dan ook , naast het centrale aspect van de hechtingstheorie van Bowlby, door veel aspecten vanuit de Gestalttherapie. Er wordt evenals in de Gestalttherapie veel aandacht gegeven aan de gevoelens van de cliënten en aan het onderkennen van en leren omgaan met pijnpunten (oud zeer).
Hechting
In de EFT -relatietherapie wordt ervan uitgegaan dat volwassenen zich op een vergelijkbare manier aan elkaar hechten als kinderen aan hun ouders. Veiligheid en betrouwbaarheid zijn daarbij cruciaal. Als deze aspecten in de beleving van de partner geschonden worden, ontstaan er zeer heftige emotionele reacties, vergelijkbaar met kinderen die ”onveilig gehecht” zijn. Als de partner ook als kind niet of niet helemaal veilig gehecht was aan zijn ouders, komt de ervaring van verraden of verlaten worden, dubbel zo hard aan. Zo’n situatie kan aanvoelen als levensbedreigend.
In de EFT worden patronen beschreven, die partners met elkaar kunnen ontwikkelen in pogingen om datgene van elkaar te krijgen, dat veiligheid en warmte biedt. Die patronen zijn niet altijd positief, zoals dat bij kinderen ook niet altijd het geval is. Denk bv aan kinderen die ”negatieve aandacht” vragen. In de therapie wordt de partners geleerd die negatieve patronen te onderkennen en om positieve patronen te ontwikkelen, waarmee je elkaar warmte en veiligheid kunt bieden.
Veiligheid bij jezelf
Wat betreft de veiligheid in de relatie hebben we een wat andere visie dan de EFT: we zien wel dat de manier waarop je als kind gehecht bent een rol speelt in je volwassen relaties. We vinden echter dat een relatie tussen partners een heel andere moet zijn dan tussen ouders en kinderen. Uiteraard is veiligheid belangrijk – en een basale veiligheid is zeker vereist – maar het is vooral belangrijk dat iedere partner de veiligheid in zichzelf vindt. Uiteraard kan een partner daar in helpen, maar hij kan niet verantwoordelijk gemaakt worden voor gevoelens van onveiligheid, die te maken hebben met de eigen onzekerheid van zijn/haar partner (tenzij het situaties van huiselijk geweld betreft). Het is uiteraard wel weer belangrijk om te weten waar ieders pijnpunten liggen en daar waar mogelijk rekening mee te houden.
Laat me los!
Daarnaast vinden we niet alleen het ”houd me vast” belangrijk, maar ook het ”Laat me los”. We denken namelijk dat een onveilige hechting vaak voortkomt uit een gebrek aan differentiatie: jezelf als zelfstandig en autonoom ervaren in contact met de ander. Als je je alleen maar zeker voelt in nauw contact met je partner, verlies je je gevoel van eigenwaarde. En kan je partner het soms spaans benauwd krijgen van het voortdurend beschikbaar moeten zijn. Het is dus juist belangrijk om elkaar na momenten van eenheid en veiligheid iedere keer opnieuw ook weer los te laten. We leggen dit uitgebreider uit op onze pagina over visie.
Gestaltrelatietherapie
In de Gestaltrelatietherapie spreken we verder eveneens over patronen (gefixeerde Gestalten) en onderkennen we dezelfde mechanismen tussen partners als die in de EFT besproken worden. Middels ons werken met experimenten – het aanbieden van oefeningen, die ervaringen opleveren en vervolgens het bewust maken van die ervaringen – werken wij aan het herstellen en/of verbeteren van die relaties. Mocht dat niet haalbaar zijn, dan werken wij aan het zorgvuldig afscheid nemen.