Verbieden of vrijlaten? Een vraag die in allerlei bewoordingen vaak voorkomt, als één van beide verliefd wordt op een ander. Wat is wijsheid? Want kun je elkaar eigenlijk wel iets verbieden? Je hebt als partners immers geen zeggenschap over elkaar. Ook niet als je met elkaar hebt afgesproken dat je samen voor een monogame relatie kiest. In mijn ervaring wordt dat gesprek over al dan niet monogaam blijven en wat dat betekent, in ieder geval bij hetero-stellen niet vaak gevoerd. Monogamie lijkt nog het vanzelfsprekende uitgangspunt.

Telefoon en mail controleren

Vanochtend sprak ik een jonge vrouw. Ze was boos, angstig en verdrietig want haar partner was verliefd geworden op een ander. Dat had ze een half jaar ervoor ontdekt. Toen ze hem met haar ontdekking confronteerde, loog hij er eerst over, gaf vervolgens toe en beloofde ´beterschap´.

Maar onlangs bleek dat hij het contact met die ander helemaal niet verbroken had.  De nieuwe confrontatie leverde een herhaling van de eerste keer op: eerst ontkennen, tenslotte toch  toegeven, berouw en nieuwe beloftes. Ze controleerde nu alle telefoonrekeningen, alle mail, keek steeds opnieuw in zijn mobiel… ze schaamde zich ervoor, had nooit van zichzelf gedacht, dat ze zover zou gaan, maar leek het niet te kunnen laten.

Verbieden of vrijlaten?

Aangezien ik de partner ook gesproken had, wist ik dat hij, net als zij, verdrietig, angstig en boos was. Dat hij eigenlijk (nog) niet kon kiezen, maar dat onder druk van zijn vrouw toch gedaan had. Hij had beloofd alle contact met die ander te verbreken. Hij kon haar echter niet uit zijn hoofd en hart zetten, deed niets anders dan over haar dromen en aan haar denken. In zijn dromen werd ze steeds mooier en leuker en hun contact steeds waardevoller. Hij vertelde dat niet aan zijn vrouw, want hij wou haar niet kwetsen. Hij wist echter steeds minder of zijn keus de juiste was en ook niet of hij zijn belofte vol kon houden.

Het bekende verhaal. De bekende reacties. Dit keer van een vrouw, maar omgekeerd komt zeker zo vaak voor: ook vrouwen gaan vreemd. Volgens onderzoek tegenwoordig zelfs vaker dan mannen; men spreekt van een ”inhaalslag door vrouwen”.

Vanmiddag kreeg ik een mail van een andere cliënte met een vergelijkbare situatie. Zij schreef:”Ik heb hem gezegd dat hij maar contact met haar moet opnemen en maar moet uitzoeken wat hij nou eigenlijk echt met haar wil. Misschien gooi ik daarmee mijn glazen in, maar dan weet ik zo meteen tenminste waar ik aan toe ben. Bovendien, als ik het hem verbied, stoot ik hem helemaal van me af. Ik ben bang dat hij me dat dan – bewust of onbewust- toch gaat verwijten…”

Onzekerheid

Wat voor het ene stel werkt, werkt niet voor het andere. Zoals met zoveel dingen tegenwoordig moet elk stel zelf uitzoeken, wat ze van elkaar kunnen verdragen en hoeveel ruimte ze willen geven.

Aan elke keuze zitten voor- en nadelen. Als je je partner dwingt om alle contact te verbreken, weet je nooit zeker of het echt zijn of haar eigen keuze is. Dat maakt onzeker. Als je partner de derde nog wel blijft zien, weet je ook niet wat er gebeurt. Dus per definitie zul je moeten leren omgaan met de onzekerheid.

Monogamie

De mate van pijn en verdriet, die vreemdgaan teweeg kan brengen, hangt enorm samen hoe je denkt over je relatie. Is vreemdgaan een doodzonde? Lijkt het ’t ergste wat je kan overkomen?

Zoals bekend ligt de moraal bij mannenstellen vaak anders. Volgens een onderzoek van Rutgers Nisso heeft één op de drie homomannen seks met wisselende partners. Ook als ze in een vaste relatie zitten. Vaak hebben ze daar met elkaar afspraken over gemaakt.

Maar de visie op monogamie en vreemdgaan is niet alleen anders binnen homo- of heterosettingen. Het blijkt ook erg cultureel gebonden. Michiel de Hoog schreef daar een mooi stukje over in de Volkskrant. In diverse landen wordt vreemdgaan volgens hem gezien als een onvermijdelijk gebeuren, waar je vooral je partner niet van op de hoogte moet stellen. Monogamie zegt daar niets over seksuele exclusiviteit maar betekent daar: met één partner getrouwd blijven.

Elkaars beste vriend(in)

Als je partner het eenmaal weet, werkt het in onze ervaring het beste als je ook in deze situatie elkaars beste vriend of vriendin blijft. Of wordt. Want sommige stellen ontdekken dat ze nog nooit zoveel écht en diepgaand met elkaar gepraat hebben als nu naar aanleiding van deze verliefdheid of affaire.

Als je verliefd wordt en met je partner kunt delen wat er met je gebeurt, is dat een bouwsteen voor jullie relatie. Als je als andere partij kunt luisteren en begrip kunt opbrengen – wat niet hetzelfde is als het er mee eens zijn! – is ook dat een bouwsteen. Alleen in dat gesprek kun je samen ontdekken wat dit vreemdgaan voor jullie betekent en hoe je daar samen mee om wilt gaan.

Wat ons betreft is er dus geen eenduidige regel voor wat te doen, als je partner of jijzelf verliefd wordt op een ander. Het is een proces waar elk stel samen – en wellicht met behulp van relatietherapie –  hun weg in moet vinden: Verbieden of vrijlaten of iets daar tussenin.

______________________________________________________

Marike de Valk is Gestalttherapeut en geeft individuele, relatie- en gezinstherapie in Beuningen bij Nijmegen samen met haar collega Wilfried Sluys. Op haar site: https://www.mv-gestalttherapie.nl legt ze haar werkwijze uit. In haar blog (https://www.relatietherapie-nijmegen/blog/) schrijft ze over alles wat met partner- en gezinsrelaties te maken heeft. Ze geeft daar ook lezingen over. Ze is te bereiken via het contactformulier op haar sites of via 024-6751742. Hier kun je je gratis abonneren op haar blog: abonneer op blog.