Alle gevoelens toestaan

Deze vervolgpost over ”Scheiden of blijven?” beschrijft situaties, waarin de ene partner zich ontzettend gekwetst of niet gezien of verraden voelt door het gedrag van de ander. Zo erg, dat de vraag naar: ”Scheiden of blijven?” op tafel ligt. Het gaat hier over situaties waarin een partner bijvoorbeeld vreemd gegaan is, of verslaafd is aan werk, alcohol, drugs, gokken, porno, seks. Het gaat over liegen, gebrek aan aandacht of intimiteit, over voortdurende kritiek. Over partners met gezondheidsproblemen, die slecht voor zichzelf zorgen. Het gaat over alle situaties, waarin de ene partner zich expliciet benadeeld voelt door het gedrag van de ander en dat niet langer vol denkt te houden.

In mijn vorige post schreef ik dat de eerste opdracht is dat de gekwetste partner àlle gevoelens erkent. Dus naast de boosheid en het verdriet óók gevoelens van liefde en verbondenheid erkent. Naast het gevoel:”Dit is écht over mijn grens!” ook het gevoel van:”Eigenlijk wil ik hem/haar niet kwijt!” Al die gevoelens bestaan namelijk en komen naast elkaar of in afwisseling van elkaar voor. Het onderdrukken van één van die gevoelens om daarmee de keuze van scheiding makkelijker te maken, zal op de lange duur tot spijt en schuldgevoel leiden.

Met de erkenning van de nog resterende liefde of verbondenheid keur je niet het gedrag van je partner goed. Je zegt niet dat het niets voorstelt. Je erkent alleen dat je nog om de je partner geeft. Al is dat wellicht niet op de manier die je zou willen.

Natuurlijk geef je je partner hoop, als je die positieve gevoelens ook benoemt. En we zien vaak dat de partner, die wil scheiden, de ander geen hoop meer wil geven. En daarom zichzelf maar afsluit voor die positieve gevoelens. Daarmee doe je echter jezelf, je partner en de relatie tekort. De positieve gevoelens zijn óók belangrijk. Is het niet voor een eventuele doorstart, dan toch voor een zo goed mogelijke scheiding.

Gevoelens en gedrag onderzoeken

Naast al die gevoelens heb je natuurlijk ook nog je verstand. En dat verstand heb je in dit ingewikkelde proces van scheiden of blijven, net zo hard nodig. Met je verstand kun je die gevoelens onderzoeken. En ook het gedrag dat daar uit voortgekomen is.

Dus je bent er nog niet met het toelaten van je gevoelens. Je moet ook bereid zijn om die gevoelens te onderzoeken. Wat maakt eigenlijk dat je je zo gekwetst voelt? Heeft het kwetsende gedrag van je partner wel de bedoeling om jou te kwetsen? Of maak je het veel persoonlijker dan het is? En hoezo láát je je kwetsen? Waarin raakt de ander jou dan precies? En wat zegt dat over jouzelf?

Welke waarden en normen zijn er bij jou in het geding? En welke bij je partner? En zijn dat oude ingeslikte waarden en normen, die misschien aan een update toe zijn? Of zijn ze echt heilig voor je? Sta je er nog steeds achter?

Zit er onder je boosheid of kwetsuur misschien angst? En zo ja, wat zorgt er dan voor dat je niet je angst benoemt, maar alleen boos of gekwetst reageert? En waar ben je dan precies bang voor?

Zelfonderzoek

Ook de grensoverschrijdende partner moet iets doen: hij/zij moet de wil hebben om zichzelf onder de loep te nemen en zich af te vragen:”Ik weet dat ik mijn partner heel veel verdriet doe met mijn gedrag. Ik erken dat het grensoverschrijdend is, minstens in de beleving van mijn partner. Wat biedt mijn gedrag me? Waarom ga ik vreemd, lieg ik, ben ik verslaafd, respecteer ik de grenzen van mijn partner niet? Wat zijn mijn eigen grenzen? Vind ik ook dat ik díe overschrijd? Wat vind ik zelf van mijn gedrag? Waarom doe ik wat ik doe? Welke behoeften worden door mijn gedrag vervuld? En kan ik hier eerlijk en open met mijn partner over praten?”

Nooit terug naar het oude

Als je na lange jaren op de automatische piloot geleefd te hebben, opeens verliefd wordt en alles in je weer gaat stromen, als je het gevoel hebt dat je eindelijk weer leeft…. dan wil je niet zomaar terug in het hok van de sleur. Dan heb je het gevoel dat je doodgaat als je die verliefdheid op moet geven. Dat wil je niet, ook al zie je het verdriet van je partner. Daar heb je gelijk in: het kan niet de bedoeling zijn om terug te keren naar het oude, want dan kun je de herhaling voorspellen.

Het gaat om het vinden van een nieuwe manier van met elkaar omgaan, waarin het tussen jullie beiden weer gaat stromen.

Erkennen van verslaving

Als je partner zegt dat jouw verslaving aan alcohol, drugs, porno, gokken e.d.  de relatie bedreigt en je vindt dat zwaar overdreven, dan zul je bereid moeten zijn om eerlijk naar jezelf te kijken. Welke definitie je er ook op plakt, kennelijk vormt jouw omgaan met  alcohol e.d. een groot probleem in jullie relatie. Dus als je de relatie in stand wil  houden, zul je bereid moeten zijn om je gedrag eerlijk te onderzoeken en eventueel voor te leggen aan een onpartijdige deskundige.

Slecht omgaan met je gezondheid

Als je slecht omgaat met je gezondheid, raakt dat in een relatie niet alleen jezelf. Jouw gezondheid is ook belangrijk voor je partner en je kinderen. Steeds vaker krijgen we stellen,  waarbij dit een issue is. Meestal heeft de ene partner dan al een serieus en gediagnosticeerd gezondheidsprobleem, als bijvoorbeeld hartfalen, suikerziekte, klachten aan de luchtwegen. En meestal is deze partner dan niet bereid tot het aanpassen van zijn of haar leefstijl. Hij of zij blijft roken, slecht eten, onvoldoende bewegen. Tot angst en wanhoop van de andere partner.

Vaak ontstaat hier strijd. De gezonde partner wordt een soort gezondheidspolitie en de ongezonde partner gaat in verzet. De machtsstrijd is geboren.

Tot het moment dat de gezonde partner in wanhoop zegt:”Ik wil niet meer voortdurend in angst leven. Ik wil niet langer getuige zijn van jouw aftakeling. Ik wil er ook niet verantwoordelijk voor zijn. Misschien moeten we maar scheiden.”

”Zo ben ik nu eenmaal’!’

Misschien zegt zij dat ze je ervaart als zo ontzettend gesloten, dat ze er gek van wordt. Misschien zegt hij, dat hij gek wordt van je voortdurende kritiek.

Of klaagt zij dat je nooit tijd voor haar hebt en altijd aan het werk bent. En voelt hij zich buitengesloten omdat je voortdurend met de kinderen of met je familie of met vriendinnen bezig bent en niet met hem. Zo zijn er talloze voorbeelden te noemen, die je niet af kunt doen met: ”Zo ben ik nu eenmaal!”

In een relatie gaat het over samenleven. Je hebt met elkaar te maken, je komt elkaar tegen. Je schuurt en schaaft je aan elkaar. En daar kun je van leren, daar kun je aan groeien. Als je zegt:”Zo ben ik nu eenmaal”, gooi je de deur dicht. Dan stagneer je de groei, zowel van jezelf als van jullie relatie.

Kritiek serieus nemen

Kritiek van je partner dien je serieus te nemen en te onderzoeken. Altijd. Tot jullie er samen uit zijn. En helemaal als het op een scheiding dreigt uit te lopen.

Helaas nemen veel partners de kritiek van hun partner pas serieus als het te laat is. Ze hebben tot dan toe steeds gedacht:”Het gaat wel weer over. Iedere relatie heeft wel eens wat.”  Ze hebben de kritiek gebagatelliseerd. Tot het (bijna) te laat is.

Interactie

En uiteraard speelt bij alle problemen de interactie tussen jou en je partner een rol. Beide partners zullen bereid moeten zijn om ook naar die interactie te kijken en te onderzoeken hoe het gedrag van de één het kwetsende gedrag van de ander oproept of bevordert en vice versa. Wat er ook aan de hand is, van beide partners wordt de bereidheid gevraagd om zichzelf én hun interactie serieus te onderzoeken. En net zo lang oplossingen of ander gedrag uit te proberen, tot je allebei tevreden bent.

Echte reden voor scheiden

Voor ons als relatietherapeuten geldt daarom de vuistregel:

pas als

• beide partners serieus zichzelf en hun gedrag hebben onderzocht,
• beiden geëxperimenteerd hebben met nieuw gedrag en gepoogd hebben om de niet meer werkende patronen in de relatie serieus om te buigen,
• beiden creatief naar andere manieren van met elkaar omgaan hebben gezocht,

pas als dat allemaal niet blijkt te werken, pas dán heb je een echte reden tot scheiding.

Bij alle vormen van huiselijk geweld kan het echt verstandiger zijn om de relatie te verbreken, minstens tijdelijk, om uit de geweldsspiraal te komen. En in ieder geval moet je dan meteen hulp gaan zoeken.

_____________________________________________________
Marike de Valk is Gestalttherapeut en geeft individuele, relatie- en gezinstherapie in Beuningen bij Nijmegen samen met haar collega Wilfried Sluys. Op haar site: https://www.mv-gestalttherapie.nl legt ze haar werkwijze uit.
In haar blog (https://www.relatietherapie-nijmegen/blog/) schrijft ze over alles wat met partner- en gezinsrelaties te maken heeft. Ze geeft daar ook lezingen over. Ze is te bereiken via het contactformulier op haar sites of via 024-6751742.
Hier kun je je gratis abonneren op haar blog: abonneer.