Veel stellen komen in relatietherapie met die vraag: Moeten we scheiden of bij elkaar blijven? Kunnen we elkaar nog terugvinden, is het vertrouwen nog te herstellen, de liefde terug te vinden of gaan we uit elkaar?

Een antwoord op deze vraag is nooit te geven door ons als relatietherapeuten. We kunnen partners alleen helpen in hun zoektocht om dat antwoord te vinden. En het vinden van het echte antwoord vraagt lef. Lef, moed om lastige feiten onder ogen te zien.

Als je partner over je grens gaat…

Zo zijn er heel wat partners, die altijd hebben gezegd: ”Als mijn man/vrouw vreemd gaat, dan is dáár het gat van de deur!” Ze zijn ervan overtuigd dat vreemdgaan ”the limit”  is.

Op het moment dat de situatie zich inderdaad aandient, ervaren ze schrik, woede, pijn en vernedering, gekwetstheid. Maar tot hun ontsteltenis ervaren ze al snel ook nog iets anders. Ze voelen dat ze hun partner eigenlijk niet kwijt willen. Ondanks dat ze niet weten of en hoe ze met hem/haar verder kunnen leven. Ze belanden in een heftige en uitputtende innerlijke strijd.

En deze innerlijke strijd kan naar aanleiding van allerlei gebeurtenissen ontstaan. De innerlijke strijd komt niet alleen voor na vreemdgaan, maar n.a.v. allerlei situaties, die je heftig raken.

Eigenlijk is het een strijd tussen de liefde enerzijds en een heel palet aan beelden, verwachtingen, waarden en normen anderzijds. Want mág je van jezelf nog houden van iemand, die jou belazerd heeft?  Die verslaafd raakt? Die geweld gebruikt? Die op welke grote of kleine manier dan ook voortdurend lijnrecht tegen jouw waarden en normen ingaat, tegen je gevoel van rechtvaardigheid, tegen je ethiek?

Hoe lang ga je door?

Hoe lang kun je doorgaan met over je hart strijken, geloven dat het anders zal worden? Word je op den duur niet een karikatuur van jezelf? Wanneer is de maat vol? Blijf je wel trouw aan jezelf als je dan toch nog bij je partner blijft? En hoe is dat voor de kinderen, welk voorbeeld geef jij, welk voorbeeld geeft een partner die steeds in de fout gaat? Kun je dat verantwoorden aan jezelf?  En aan je kinderen?

Er zitten zeer veel kanten aan deze zaak. Maar wat betreft de liefde is het simpel: het feit dat je je boos, gekwetst, verraden etc voelt, betekent dat er liefde in het spel is. Deze gevoelens zijn immers de keerzijde van de medaille die ”liefde” heet. De keerzijde van de kant met blijdschap, het vertrouwen, het geluk.

Liefde is onlosmakelijk

Liefde is: ook van elkaar blijven houden op momenten dat je elkaar níet leuk vindt. Niet alleen als het leven tegenzit, hoewel dat al lastig genoeg is. Nee, ook als je het gedrag van je partner verafschuwt.

Liefde is een committment, een Engels woord waar we geen goede Nederlandse vertaling voor hebben. Het woord ‘verplichting’ heeft een negatieve lading. ‘Verbinding’ klinkt misschien te vrijblijvend. Het woord ‘inzet’ gaat niet zozeer over wat het ís, maar meer over wat je dan te doen hebt. Committment gaat over het zodanig aangaan van een relatie, dat je daarop aanspreekbaar wil zijn.

Liefde is niet alleen maar een werkwoord is, zoals je tegenwoordig zo vaak leest. Liefde is een diep gevoel van je verbonden hebben aan de ander.

Het woord ”verbondenheid” komt misschien het dichtste bij: je bent verbonden met je partner. Door vele duizenden draadjes, die je samen gebreid hebt. Of je dat nu wil of niet. En dus kun je elkaar ook niet zomaar loslaten. Je kunt niet zomaar al die draadjes doorknippen, al die verbindinkjes in je hersenen die naar de ander leiden.

Ook al ben je boos of verdrietig, die ander zit in je systeem.

Liefde is: erkennen dat die ander bij jou hoort en dat je die verbinding zult beschermen en bewaken. Zoals je kind onlosmakelijk met je verbonden is, is je partner dat ook. Iedereen die ooit een relatie heeft verbroken, weet hoe lang dat pijn blijft doen. Ook – en dat vergeten we nog wel eens, maar leren alle volgende partners uit eigen ervaring – als je zelf die keuze hebt gemaakt.

Liefde en hechting

Is liefde dan hechting? Tegenwoordig wordt het woord hechting niet alleen voor de relatie tussen kinderen en ouders, maar ook tussen partners gebruikt. En inderdaad hecht je je aan je partner. Het verschil met liefde zit hem erin, dat hechting een onbewust proces is. Je hecht je bijna automatisch, als je lang met iemand optrekt.  Zelfs gevangenen en bewakers hechten zich aan elkaar, gijzelaars en gijzelnemers.

Liefde en verantwoordelijkheid

Waar hechting echter een onbewust proces is, is liefde een keuze. Je kiest ervoor om je aan elkaar te verbinden. En die keuze zet enerzijds het onbewust proces van hechting in gang. Maar doet anderzijds ook iets met je geweten. Een bewuste keuze maakt je verantwoordelijk. En dus zal de vraag: ”Scheiden of blijven?” ook altijd een beroep doen op je verantwoordelijkheidsgevoel. En als je die verantwoordelijkheid niet voldoende waarmaakt, zul je daar een schuldgevoel over krijgen. Naar je partner, naar je kinderen.

Je harnas uitdoen

Het is daarom om te beginnen belangrijk om die liefde, bestaande uit verbondenheid, hechting en verantwoordelijkheid, te erkennen. Hoe je er ook van baalt: je houdt van die man of vrouw en daarom heb je zo’n last van wat er gebeurt of gebeurd is.

Het is niet eenvoudig om die liefde te erkennen. Je hebt je daar immers van afgesloten om die pijn of dat verdriet maar niet te hoeven voelen. Maar door een muur te bouwen of je zelf  te harnassen, doe je jezelf óók pijn.  Een harnas beschermt je wel tegen de pijn van buiten, maar het schaaft aan de binnenkant….

Alle gevoelens toelaten

Daarmee is nog niet het antwoord gegeven op scheiden of blijven; soms is scheiden de oplossing ook al houd je nog van je partner, bv in situaties waar geweld niet te stoppen blijkt.

Maar voor het aangaan van het zoekproces naar het juiste antwoord op de vraag: ”Scheiden of blijven?” is de eerste stap dat je allebei àl  je gevoelens toelaat. Dus zowel de woede en teleurstelling als ook de liefde en het gehecht zijn aan je partner. Ook het verantwoordelijkheidsgevoel. Ook de schuldgevoelens. Kortom, voor een goed keuze proces heb je àlle gevoelens nodig. Elk gevoel is belangrijk en moet zijn eigen rol kunnen spelen, hoe lastig dat ook is.

Lees verder: Scheiden of blijven – 2

_____________________________________________________
Marike de Valk is Gestalttherapeut en geeft individuele, relatie- en gezinstherapie in Beuningen bij Nijmegen samen met haar collega Wilfried Sluys. Op haar site: https://www.mv-gestalttherapie.nl legt ze haar werkwijze uit.
In haar blog (https://www.relatietherapie-nijmegen/blog/) schrijft ze over alles wat met partner- en gezinsrelaties te maken heeft. Ze geeft daar ook lezingen over. Ze is te bereiken via het contactformulier op haar sites of via 024-6751742.
Hier kun je je gratis abonneren op haar blog: abonneer.