Romantische liefde in een relatie: een illusie?

Het is een grappige gedachte om bij stil te staan: het idee dat een huwelijk of vaste relatie een uiting van romantische liefde  zou moeten zijn,  is eigenlijk pas een goede eeuw oud.

Verstandshuwelijk

In het huwelijk was vroeger namelijk geen sprake van romantiek. Jij of je ouders kozen een partner op grond van een aantal redenen, maar verliefdheid was er géén van! De vrouw zocht een nette man had, die brood op de plank bracht, gezond was en niet sloeg of dronk. En een man zocht een vrouw, die hem kinderen kon geven, goed voor die kinderen en het huishouden kon zorgen en hem regelmatig ”terwille” was. Man-man- of vrouw-vrouw-relaties  bestonden er toen natuurlijk ook, maar beslist niet openbaar.

Het huwelijk was vooral een pragmatische overeenkomst. We spreken dan ook wel over een verstandshuwelijk. En als je geluk had, groeide er langzamerhand liefde of tenminste vriendschap.

Romantische relaties waren er natuurlijk altijd al. Maar die vonden vooral plaats buíten het huwelijk. Stiekem of in ieder geval onofficieel. En daardoor bleven die romantische relaties ook romantisch. Het is immers heel anders of je elkaar maar af en toe stiekem mag zien of dat je alle dagen in elkaars buurt bent, elkaars vuile sokken in de wasmand gooit of ’s nachts wakker wordt van het gesnurk van je partner….

Leven volgens je gevoel

In de Romantiek veranderde dit idee over het huwelijk. De Romantiek is een periode in de kunstgeschiedenis. Ze vond plaats eind 18e, begin 19e eeuw. In deze periode legden kunstenaars veel nadruk op het uiten van hun gevoel. De periode ervóór had de nadruk vooral gelegen op de rationaliteit van de mens. En zoals dat altijd gaat kwam er dus nu een periode, waarin het tegenovergestelde aan bod kwam. Het werd nu belangrijk om te leven volgens je gevoel en dat gevoel ook te uiten. En dus werd het ook belangrijk om te trouwen met iemand van wie je erg veel hield.

Relatie vanaf eind 20e eeuw

Vanaf zo ongeveer het eind van de 20e eeuw lijken we opeens deze twee benaderingen te willen combineren. Een huwelijk – of vaste relatie – moet zowel pragmatisch de beste keus zijn àls voldoen aan al onze romantische eisen. En in ons tijdperk van persoonlijke, individuele ontwikkeling verwachten we ook dát nog van een relatie: we willen de ruimte en de stimulans om ons persoonlijk te kunnen ontwikkelen.

Wat stelt dit allemaal voor eisen aan onze partners? Zoals Esther Perel (relatietherapeute en seksuologe) het formuleert:”We turn one person to provide what an entire village once did”. Onze partner moet in zijn of haar eentje opleveren waar vroeger een heel dorp voor garant stond.

Of nog concreter: een partner moet naast medekostwinner ook onze beste gesprekspartner en beste sekspartner zijn. We willen ons emotioneel veilig voelen bij onze partner en tegelijk willen we dat het spannend blijft. We willen trots op hem/haar kunnen zijn qua maatschappelijke prestaties. En daarnaast willen we dat h/zij de beste ouder voor onze kinderen is. We willen dat onze partner een steun en toeverlaat is en ons stimuleert om te groeien.

Met andere woorden: we willen alles. Want ook hier geldt: ”The sky is the limit.”

Omgaan met beperkingen

Altijd maar het volmaakte najagen, levert m.i. veel stress en ontevredenheid op in onze samenleving. We leren niet meer omgaan met beperkingen en komen daardoor op een gegeven moment van een koude kermis thuis. In al het harde werken en najagen van allerlei prestaties, blijkt het geluk uiteindelijk niet te vinden. Integendeel. Het levert steeds meer ontevredenheid op.  We hebben niet geleerd om stil te staan en te genieten van wat er is. We gaan altijd voor wat er nog niet is. Het glas is altijd half leeg…

Ik ben ervan overtuigd dat alle relaties op een punt komen, waarin de partners met de beperkingen ervan moeten leren omgaan. Als je dat niet leert, kun je scheiden en een nieuwe relatie aangaan. Maar ook met die relatie kom je weer op hetzelfde punt. Als je oud wilt worden met je partner, zul je moeten leren kijken naar wat je relatie met hem/haar je wél biedt ipv wat ze níet biedt.

De pedagoog Winnicott zei ooit, dat een moeder niet volmaakt, maar  ”goed genoeg”  moet zijn. Ik  zou in navolging van Winnicott de stelling willen poneren dat een relatie niet volmaakt, maar  ”goed genoeg” moet zijn.

Romantische liefde

Romantische liefde is geen illusie; ze bestaat. Ook in langdurige relaties. Op een byzonder moment in je vakantie. Of op een mooie zomeravond in de tuin.

Maar ook op de momenten van teleurstelling en van twijfel. Van uithouden soms. Of keihard werken aan verbetering. Dan is liefde niet iets wat je in de schoot komt vallen, maar echt een werkwoord. Dan moet je knokken om er samen sterker uit te komen.

Of dat romantisch is? Zeker! De grootste romantische kunstenaars zijn zij die ook het diepst pijn konden lijden. En die pijn wisten om te zetten in de mooiste muziek of de prachtigste schilderijen. Echte romantiek bestaat niet alleen maar uit het resultaat, maar ook uit de weg er naar toe.

Dat vergeten we misschien wel eens…

Marike de Valk is Gestalttherapeut en geeft individuele, relatie- en gezinstherapie in Beuningen bij Nijmegen samen met haar collega Wilfried Sluys. Op haar site: https://www.mv-gestalttherapie.nl legt ze haar werkwijze uit. In haar blog (https://www.relatietherapie-nijmegen/blog/) schrijft ze over alles wat met partner- en gezinsrelaties te maken heeft. Ze geeft daar ook lezingen over. Ze is te bereiken via het contactformulier op haar sites of via 024-6751742. Hier kun je je gratis abonneren op haar blog: abonneer op blog