Dialoog na het verraad (5)

Op augustus 11, 2013

In De kunst van een relatie, Verraad en vergeving

Deze post gaat over de dialoog na het verraad: de manier waarop je het beste met met elkaar gesprekken kunt voeren. Oók als je je verraden voelt.

In de vorige twee blogs heb ik het gehad over soorten verraad en over bewust verraad. Ik heb beschreven hoe het noodzakelijk is dat zowel de verrader als de partner zelf op onderzoek uitgaan om antwoord te krijgen op de vraag naar het waarom van het verraad. Na dit noodzakelijke zelfonderzoek komt nu dus de volgende stap: de dialoog na het verraad.

Dialoog na het verraad gaat om begrip

In de dialoog na het verraad gaat het erom dat beide partners om beurten aan elkaar vertellen wat ze ontdekt hebben in hun zelfonderzoek en elkaar daarin proberen te begrijpen. Waarbij het van groot belang is je te realiseren dat begrijpen niet hetzelfde is als het met de ander eens zijn!

Voor begrip is het noodzakelijk dat je je in de ander verplaatst. Je probeert de situatie te zien vanuit zijn/haar beleving of ervaring. En vanuit zijn/haar referentiekader. Een referentiekader wordt gevormd door iemands levenservaring en visie, inclusief waarden en normen.

Laten we beginnen met een veel voorkomend: je ontdekt dat je partner regelmatig tegen je gelogen heeft. Je spreekt hem hierop aan en vraagt hem waarom hij dat doet. Hij legt je uit dat hij de waarheid te kwetsend vond en dat hij jou daartegen wou beschermen. Hij is zo ook opgevoed: bij hem thuis vertelde je elkaar geen dingen die moeilijk waren. Je vertelde dan een leugen, om bestwil. Zijn uitleg verklaart zijn gedrag. Je kunt hem begrijpen. Zelfs al heb je daar zelf een heel andere mening over.

Je partner heeft recht op deze mening. Het is zelfs belangrijk dat je zijn mening respecteert. Er is namelijk geen wet die mensen leugens om bestwil verbiedt, tenzij ze onder ede verhoord worden.
Je hoeft het er echter niet mee eens te zijn. En het is alleen maar verhelderend als jij hem laat zien wat zijn gedrag met jou doet en hem vertelt wat jóuw mening over leugens om bestwil is. Dan kunnen jullie vervolgens samen constateren dat jullie hierover van mening verschillen. En dat dit verschil in mening en beleving pijn en problemen oplevert in jullie relatie.

Dat is het doel van een dialoog na het verraad: dat je elkaar leert begrijpen. Dat je je in elkaars situatie verplaatst en je partner begrijpt vanuít zijn of haar beleving en denkwijze. Jij zou het in zo’n situatie anders gedaan hebben. Maar jij bént ook iemand anders. Dat verschil erkennen is vaak een van de moeilijkste dingen in de dialoog na het verraad.

Schaduwkanten

Vaak is dit een belangrijk gevolg van verraad: je krijgt opeens een ander beeld van je partner. Je had nooit verwacht dat jouw partner zou kunnen liegen. Of dat hij/zij zo voor zichzelf zou kunnen gaan en jouw belang uit het oog zou kunnen verliezen. Je partner valt van zijn voetstuk en je weet even niet meer of je nog wel kunt houden van iemand die jou zo verraden heeft. Je ziet opeens iets van zijn of haar ”schaduwkanten”. En dat kan erg pijnlijk zijn.

Het is goed je te realiseren dat iedere mens schaduwkanten heeft. Niemand is volmaakt. Iedereen maakt fouten. Dat maakt de pijn niet minder, maar misschien wel dragelijker. Fouten zijn er om van te leren. Maar je kunt pas leren van je fouten, als je ze onder ogen hebt gezien. Soms is het daarvoor nodig dat je de pijn van je ”slachtoffer” ziet. Het ruiterlijk toegeven dat je fout bent geweest en daar spijt van hebt, kan het slachtoffer dan erg helpen om dit te verwerken.

Het is belangrijk om hierover met elkaar in gesprek te gaan. Een gesprek om elkaar te begrijpen, niet om je gelijk te halen. Een dialoog, geen discussie.

Het onderzoek samen voortzetten

Vaak is het verstandig om in de dialoog na het verraad het onderzoek samen nog voort te zetten.

Waarbij je allebei zo eerlijk mogelijk bent en tot doel hebt om echt te begrijpen wat er is gebeurd en hoe de ander daar in staat. Je moet daarvoor allebei bereid zijn om je kwetsbaar op te stellen. Zonder je te verdedigen, zonder een muur op te trekken. Je probeert serieus naar elkaar te luisteren. Je vraagt net zo lang door tot je de ander echt goed begrijpt en de ander zich gehoord voelt.

Als die leugen om bestwil tegen jou gebruikt is, kun je je partner bijvoorbeeld vragen of het er echt alleen maar om ging dat hij jou niet wou kwetsen. Of dat hij ook geen kleur durfde te bekennen over zijn eigen gedrag. Of bang was dat jij een negatiever beeld van hem zou krijgen.

En misschien vraagt je partner op een gegeven moment wel of het wel klopt dat jíj altijd eerlijk bent. En moet jij jezelf onderzoeken en je realiseren dat jij ook wel situaties kent waarin je voor een leugen om bestwil kiest.

Overigens is deze laatste lijn van vraagstelling een gevaarlijke. Voor je het weet verval je in ”jij-bakken”. Je gaat elkaar dan beschuldigen van hetgeen je zelf beschuldigt wordt. Dat is niet de bedoeling. Zo’n vraag is dan ook alleen verstandig als je echt samen aan het proberen bent om je zelf en elkaar beter te leren kennen.

Conflict is kans om elkaar beter te leren kennen

Als het gesprek verder gaat, komen jullie misschien nog wel achter andere dingen. Wellicht denkt je partner niet alleen anders over leugentjes om bestwil, maar heeft hij sowieso een andere visie op wat je als partner allemaal wel en niet met elkaar deelt. Of kom jij tot de conclusie dat hij gelijk had en dat jij nu eigenlijk zou willen dat je de waarheid níet geweten had.

Net als conflicten is elke vorm van verraad dan ook een mogelijkheid om elkaar beter te leren kennen.

Vervolgens is het uiteraard wel belangrijk om te bespreken hoe jullie voortaan in je relatie met deze nieuwe inzichten en eventuele verschillen van mening omgaan. En uiteraard is het belangrijk om dit gesprek in dialoog-vorm te voeren. En niet te laten uitlopen op een Discussie met je partner.

Lees ook: Verraad en vergeving; Zelfonderzoek na verraad ; Bewust verraad ; Dialoog na het verraad ; Rouwen na verraad ; Boosheid loslaten; Je partner vergeven na verraad

______________________________________________________
Marike de Valk is Gestalttherapeut en geeft individuele, relatie- en gezinstherapie in Beuningen bij Nijmegen samen met haar collega Wilfried Sluys. Op haar site: https://www.mv-gestalttherapie.nl legt ze haar werkwijze uit. In haar blog (https://www.relatietherapie-nijmegen/blog/) schrijft ze over alles wat met partner- en gezinsrelaties te maken heeft. Ze geeft daar ook lezingen over. Ze is te bereiken via het contactformulier op haar sites of via 024-6751742. Hier kun je je gratis abonneren op haar blog: abonneer op blog.

Zelfonderzoek na verraad (4)

Door Marike de Valk

Op juli 2, 2013

In De kunst van een relatie, Verraad en vergeving

In de vorige posts schreef ik over soorten verraad en over bewust en onbewust verraad. In deze post wil ik nader ingaan op het zelfonderzoek na verraad in de relatie, dat door beide partners gedaan kan worden. En ook onderzoek naar de dynamiek in de relatie.

Zelfonderzoek door de ”verrader”

Zoals we in de vorige post concludeerden kun je dus eigenlijk alleen van bewust verraad speken als je partner willens en wetens ontrouw is geweest aan een gezamenlijke expliciete of impliciete afspraak. Of als hij/zij zich bewust voor je heeft afgesloten of bewust iets heeft verzwegen.

Het eerste wat dan ook moet gebeuren is checken of er sprake is van bewust verraad. Daarvoor zal de verrader heel eerlijk moeten zijn en de verantwoordelijkheid voor zijn gedrag moeten nemen door bereid te zijn tot zelfonderzoek. Was het alleen om zijn vrouw te ontzien dat de man niet vertelde dat hij porno keek ? Of was hij ook bang dit gedrag op te moeten geven?

Was de vrouw echt alleen bezorgd over haar man? Of wou ze ook zelf niet stilstaan bij de vraag of ze haar eigen normen en waarden had overschreden? Of wou ze dat spannende contact met die collega niet kwijt?

Was de man die teveel dronk ook echt alleen bezorgd om zijn partner of wou ook hij zichzelf niet onder ogen komen en zijn verslaving niet toegeven?

Was de vrouw alleen bezorgd over haar vriendin of vond ze zichzelf te onbelangrijk om haar gevoelens te delen en maakte die gedachte juist deel uit van haar depressie?

Dit zelfonderzoek is vaak lastig. Het kan pijnlijk zijn en veel schaamte oproepen. Jezelf onder ogen komen is nooit prettig. Maar je kunt er veel door leren over jezelf. Je brengt hierdoor blinde vlekken van jezelf in kaart. En precies die zelfkennis kan een herhaling van dit gedrag helpen voorkomen en de relatie helpen verbeteren.

Zelfonderzoek door de bedrogen partner

Ook de bedrogen partner moet zichzelf onderzoeken en zich afvragen wat het verzwijgen/blokken over hem- of haarzelf zegt. Waarom heeft je man behoefte aan porno? Wat vindt hij daar dat hij niet vindt in jullie seksuele relatie? En wat is je eigen visie op porno kijken? Wat roept dat bij jou aan gevoelens en eventuele veroordeling op, waardoor je man je dat niet gewoon verteld heeft?

Zegt het iets over jou als je vrouw stiekem uit is gegaan en gezoend heeft met een collega? Waarom heeft ze je niet al in een vroeger stadium verteld dat ze gevoelens voor hem/haar had? Ben je misschien snel jaloers, dat ze dit soort dingen maar niet benoemt? Wat vindt ze bij die collega wat ze niet bij jou vindt en kennelijk toch zo belangrijk dat ze het stiekem gaat doen?

Onderzoek naar de relatie

Niet elk bewust verraad zegt per definitie iets over de relatie. Zoals vreemdgaan niet per definitie betekent dat er iets mis is in de relatie. Toch is het wel belangrijk om die mogelijkheid te onderzoeken.

Want hoe komt het dat dit soort belangrijke zaken niet bespreekbaar blijken in jullie relatie? Voeren jullie misschien nooit gesprekken, waarin kwetsbare zaken aan de orde kunnen komen? Hebben jullie misschien niet geleerd om effectief om te gaan met een verschil van mening, zonder dat het ruzie wordt? Zijn jullie niet (meer) elkaars beste vriend(in), met wie je belangrijke ervaringen vertelt en deelt? Of zijn jullie dat misschien nooit geweest? En zou je dat wel willen?

Ben jij misschien als die man, die zo bang is geworden van de scherpe tong van zijn vrouw, dat hij heel veel lastige onderwerpen vermeed? Geen excuus voor hem, maar wel een aandachtspunt voor zijn vrouw.
Of lijk jij op die vrouw, die zo bang was voor de woede-uitbarstingen van haar man, dat ook zij zich maar steeds aanpaste en niet of niet duidelijk genoeg vertelde hoe moeilijk ze het er mee had. Tot hij op een dag huis kwam en zij vertrokken was….

Zijn er patronen in jullie relatie geslopen zijn, die over de houdbaarheidsdatum heen zijn en nodig herzien moeten worden?

Onderzoek is – na het uiten van de woede en van de gevoelens van verraad- de eerste stap op weg naar begrip, genoegdoening en uiteindelijk wellicht vergeving.

Lees ook: Verraad en vergeving; Zelfonderzoek na verraad ; Bewust verraad ; Dialoog na het verraad ; Rouwen na verraad ; Boosheid loslaten ; Je partner vergeven na verraad; Je hart weer openen

______________________________________________________
Marike de Valk is Gestalttherapeut en geeft individuele, relatie- en gezinstherapie in Beuningen bij Nijmegen samen met haar collega Wilfried Sluys. Op haar site: https://www.mv-gestalttherapie.nl legt ze haar werkwijze uit. In haar blog (https://www.relatietherapie-nijmegen/blog/) schrijft ze over alles wat met partner- en gezinsrelaties te maken heeft. Ze geeft daar ook lezingen over. Ze is te bereiken via het contactformulier op haar sites of via 024-6751742. Hier kun je je gratis abonneren op haar blog: abonneer op blog.

Omgaan met emoties na verraad (3)

Door Marike de Valk

Op juli 1, 2013

In De kunst van een relatie, Verraad en vergeving

Omgaan met emoties na verraad is geen sinecure. Die emoties kunnen namelijk ontzettend heftig zijn. Mensen kunnen er volledig door van slag raken.

Verraad hoort dan ook bij de meest ingrijpende gebeurtenissen in een mensenleven. Op de een of andere manier raakt verraad mensen tot in het diepst van hun ziel. En zeker als het verraad door de partner begaan is. Dat kan niet anders dan heftige emoties oproepen.

Immers, dat iemand die jij zo vertrouwde, je verraden heeft… dat is verbijsterend. Je kunt het niet geloven. Als je het hoort en je was er totaal niet op voorbereid, is de schok gigantisch. Als je al argwanend was geworden en het al begon te verwachten, is de schok misschien minder groot. Maar daarom doet het nog niet minder pijn.

Waaróm? Vraag je je af. Waarom heeft h/zij geen rekening met jou gehouden? Alsof jij niet bestaat! Alsof jij er niet toe doet! Dat is wel het laatste wat je van een relatie verwacht. Je verwacht dat je partner bij al zijn /haar besluiten zich automatisch afvraagt hoe dat voor jou zal zijn. Jou ”includeert”, deel maakt van zichzelf. Zoals ouders dat met een kind doen.

Bestaansrecht

”Alsof jij niet bestaat!” En: ”Alsof jij er niet toe doet!”

Die zinnetjes vertolken misschien wel het beste de pijn en de woede, die verraad op kan roepen. Verraad kan je aantasten in je gevoel er te mogen zijn en er toe te doen. Verraad raakt aan je gevoel van bestaansrecht. Daardoor raakt verraad je tot in het diepst van je ziel.

Maar gelukkig is wat je voelt is niet altijd de (gehele) waarheid. Meestal niet zelfs. En in dit geval van bestaansrecht al helemaal niet. Want natuurlijk houd jij recht op je bestaan. Puur alleen al om het feit dát je bestaat.

Veiligheid

Daarnaast raakt verraad aan ons gevoel van veiligheid. Als de dingen niet meer zijn zoals je dacht dat ze waren, waar kun je dan nog op vertrouwen? De grond lijkt onder je voeten weg te zinken. Zeker als je niets gemerkt hebt, niets in de gaten had. Als je je partner geloofd hebt, als hij/zij gelogen heeft. Je complete houvast lijkt verdwenen. Je bent even al je ijkpunten kwijt. Het is alsof je in het water gegooid bent, zonder nog te kunnen zwemmen.

Daarom is, naast het buitensluiten van de partner, het grootste issue over het algemeen dan ook het liegen. Of het nu gaat over vreemdgaan, vormen van verslaving, financiële kwesties, of wat dan ook: het ergste zijn het liegen en het buitensluiten van de partner.

Mensen die wel iets in de gaten hadden, voelen zich meestal minder aangetast in hun veiligheid. Ze hebben immers iets gemerkt en kunnen dus in ieder geval op hun eigen intuïtie vertrouwen. Sommigen hebben dat niet gedaan: ze hebben wel iets gemerkt maar dat voor zichzelf ontkend. Of ze hebben andere verklaringen gezocht voor wat hen opviel aan het gedrag van hun partner. Ze nemen zichzelf dan kwalijk dat ze niet beter naar zichzelf hebben geluisterd. En nemen zich ook voor dat in de toekomst wel te doen.

Anderen zijn wel op zichzelf blijven vertrouwen en hebben regelmatig vragen gesteld. Aangekaart wat er volgens hen niet klopte. Vaak zijn het ook deze vragen die uiteindelijk tot het blootleggen van het verraad leiden. Deze mensen zijn niet minder gekwetst en voelen zich niet minder verraden. Maar veiligheid is bij hen niet of minder het issue.

Overleven na verraad

Verraad raakt dus aan een hele diepe laag in jezelf. Een existentiële laag: een laag, die zowel de veiligheid als het recht van je existentie – je bestaan – raakt. Fundamenteler kun je niet geraakt worden.

Je lijf reageert daar dan ook onmiddellijk op. Nog voordat je dat allemaal kunt bedenken, komt je hele overlevingssysteem in actie. Er dreigt immers gevaar. Je vlucht-, vecht- of bevriessysteem komt in werking. (Fight, flight or freeze). Welke van de drie jouw lichaam kiest, is afhankelijk van jouw ervaringen en de manier waarop jouw lijf geconditioneerd is.

Sommige mensen kiezen meteen de aanval en worden ontzettend kwaad. Anderen vluchten: ze willen het verhaal niet horen, ze gaan weg uit de situatie, of ze bagatelliseren het gebeurde. En een derde groep mensen verstijft en komt in een soort shock. Ze sluiten de gevoelens in zichzelf af en reageren als een soort robot.

Verraad is een schokkende gebeurtenis

De ervaring van verraad is te vergelijken met de ervaring van een schokkende gebeurtenis. Het verwerken hiervan is niet eenvoudig. Je klunt hier meer lezen over het verwerken van schokkende gebeurtenissen.

Het is dus ook logisch dat de ervaring van verraad veel emoties op zal leveren. De eerste emoties na verraad hangen daarom samen met hoe bedreigend de situatie voor jou is en welke overlevingsmechanisme daar voor jou bij past. Uiteraard is de heftigheid van de emoties ook vaak recht evenredig met de aard van het verraad. hoe ernstiger het verraad, hoe heftiger de reactie. En ook is er een verband met de onverwachtheid. Hoe onverwachter, hoe heftiger de reactie.

Wat je emoties ook zijn: het is belangrijk om ze goed te uiten en ze de ruimte te geven. Slik ze vooral niet in. Ook niet als je misschien bang bent daardoor je partner kwijt te raken. Ingeslikte emoties zorgen namelijk altijd later alsnog voor problemen. Zowel fysiek voor jouzelf als vaak ook in de relatie. Met het inslikken gaat de emotie namelijk niet weg. Die blijft allerlei reacties in je lijf organiseren net zo lang tot jij zelf het sein op ”veilig” zet. En die reacties kunnen op den duur leiden tot zowel lichamelijke als geestelijke klachten.

Omgaan met emoties na verraad

De manier waaróp je de emoties uit, is echter ook van belang. Dat emoties opkomen, is logisch en daar heb je ook geen controle over. Je kunt echter wel controleren hóe je je emoties uit. En dat is ook nodig. Niemand is gebaat bij nog meer beschadiging. En jouw pijn gaat niet weg als je je partner dan ook maar pijn doet. Wraak helpt niet. Iets kapot maken helpt niet.

Pijn – zowel fysiek als geestelijk – is een signaal. En het is belangrijk naar dat signaal te luisteren en het te onderzoeken. Het toe te laten.

Soms is het echter eerst nodig dat je lijf de enorme adrenalineboost – die ongetwijfeld ontstaan is – kwijt raakt. De emotie moet uit je lijf: door te schreeuwen, te huilen, te slaan en te schoppen… maar dan wel op een veilige manier. Wandelen, hardlopen, fietsen… allemaal heel belangrijk in die eerste dagen en ook later nog. Bewegen, zorgen dat de adrenaline verbruikt wordt.

Daarna is het belangrijk er echt bij stil te staan. Proberen zo precies mogelijk te voelen wát je zo raakt, wáárin je je zo verraden voelt. Realiseer je daarbij dat jij méér bent dan alleen dat gevoel. Het lijkt nu allesoverheersend, maar dat hoeft het niet te zijn.

Veel mensen zien maar twee mogelijkheden: deze gevoelens onderdrukken of zich er door laten overspoelen. Er is echter een tussenweg: je kunt tussen deze twee uitersten door laveren, als een zeilschip tussen twee klippen. Zo zegt Edel Maex dat. Hij is een Vlaamse psychiater en boeddhist en heeft daar een mooie mindfulness-oefening voor: ”Bestaansrecht” geheten. Ik zou je aanraden om die oefening dagelijks te doen. Misschien ben je er eerst nog te ongeduldig voor, want het tempo in deze oefening is heel traag. Dan ga je eerst weer wandelen of hardlopen. En doe je daarna deze oefening.

Opnieuw: bestaansrecht en veiligheid

Door deze oefening laat je je gevoel toe, zonder je erdoor te laten overspoelen. Je geeft het gevoel bestaansrecht. En daarmee geef jij jezelf weer bestaansrecht.

En veiligheid. Want veiligheid is vooral: jezelf bestaansrecht geven en er op kunnen vertrouwen dat je zélf je bestaan veilig zult stellen. Als kind kon je dat niet. Als volwassene bepaal je zelf de keuzen, waarmee je je eigen bestaan veilig stelt.

Niet dat die keuzen altijd eenvoudig zijn. Of meteen helder. Maar elke keuze begint met jezelf en je gevoelens serieus te nemen, zonder je erdoor te laten overspoelen.

De schrik voor de verrader

We horen vaak dat de verrader ontzettend schrikt van de heftigheid én de duur van de emoties van de partner. Vaak heftiger en langduriger dan de verrader van tevoren – zo hij/zij er al over nagedacht had – voor mogelijk had gehouden. Wat de meeste mensen namelijk niet beseffen is precies dat verraad raakt aan dat gevoel van bestaansrecht en veiligheid.

Toch heeft datgene wat hen dreef tot het verraad óók vaak met dat existentiële niveau te maken. Vaak zonder dat ze zich dat zelf zo bewust zijn. Voor de meeste verraders is het namelijk net zo min vanzelfsprekend om te verraden als voor hun partners. Dus wat hen er dan tóch toe gedreven heeft, is meestal eveneens behoorlijk fundamenteel. Uitzoeken wat dat dan was, is daarom van essentieel belang, zowel voor de relatie als voor elke partner. Hierover gaat een volgende post: Zelfonderzoek na verraad.

Lees ook: Verraad en vergeving; Zelfonderzoek na verraad ; Bewust verraad ; Dialoog na het verraad ; Rouwen na verraad ; Je partner vergeven na verraad

______________________________________________________

Marike de Valk is Gestalttherapeut en geeft individuele, relatie- en gezinstherapie in Beuningen bij Nijmegen samen met haar collega Wilfried Sluys. Op haar site: https://www.mv-gestalttherapie.nl legt ze haar werkwijze uit. In haar blog (https://www.relatietherapie-nijmegen/blog/) schrijft ze over alles wat met partner- en gezinsrelaties te maken heeft. Ze geeft daar ook lezingen over. Ze is te bereiken via het contactformulier op haar sites of via 024-6751742. Hier kun je je gratis abonneren op haar blog: abonneer op blog.

Bewust verraad (2)

Door Marike de Valk

Op juni 12, 2013

In De kunst van een relatie, Verraad en vergeving

In een vorige blogpost schreef ik over verschillende vormen van verraad binnen de relatie. In deze post wil ik dieper ingaan op wat verraad is en het verschil tussen onbewust en bewust verraad.

Het woordenboek geeft als definities voor verraad:
– het schenden van trouw
– trouweloosheid
– samenzwering tegen
– uitleveren aan de vijand
– verklikken

In al deze begrippen klinkt de bewuste actie door. Toch zijn met name de eerste twee begrippen in de praktijk niet allemaal altijd even duidelijk. Wanneer heeft je partner zijn trouw geschonden? Hebben jullie dezelfde definitie van ‘trouw’? Hebben jullie het daar met elkaar over gehad? Of gaan jullie er van uit dat jullie hierin op één lijn zitten?

Stilzwijgende afspraken

Veel stellen die mijn collega en ik in relatietherapie zien, blijken geen expliciete afspraken met elkaar gemaakt te hebben over wat ‘trouw’’ voor hen betekent. En hebben dus ook niet met elkaar besproken wat ze van elkaar verwachten. Je zou kunnen stellen dat waar er geen expliciete afspraken zijn, deze ook niet geschonden kunnen worden. (Een argument dat inderdaad nogal eens ter verdediging gebruikt wordt).

Er bestaat echter natuurlijk ook zoiets als ‘een stilzwijgende afspraak’. Alle partners leren elkaar kennen en kunnen elkaar vrij snel ‘’lezen’’. Schnarch, relatietherapeut en seksuoloog, noemt dat met een grappig woord ‘mindmappen’: de ‘mind’ van je partner in kaart brengen.
Dus de meeste partners weten heel goed van elkaar wat voor de ander acceptabel is en wat niet.

Bewust verraad

Soms doet iemand daarom moeite om zich níet te laten lezen. Hij sluit zich af en verzwijgt dingen.
Hieronder vallen alle situaties waarin dingen verzwegen worden om maar geen slapende honden wakker te maken of om ‘de ander maar niet te kwetsen’. In feite beschermt de verrader hier vooral zichzelf door geen kleur te bekennen. Vaak durft zo iemand zichzelf niet echt onder ogen te komen en sust hij/zij zichzelf. In feite pleegt hij zowel bewust verraad naar zichzelf als naar zijn partner.

Zoals die man die veel porno kijkt en dat voor zijn vrouw verzwijgt. Ze hebben het er nooit over gehad, maar hij voelt op zijn klompen aan dat ze zich verraden zal voelen als ze er achter zou komen. Hij gaat de confrontatie echter niet aan en vertelt het haar niet.

Of de vrouw, die ontkent dat ze vreemd is gegaan met een collega, ook al vraagt haar man haar dat expliciet. Ze zegt tegen zichzelf dat hij dat niet zou kunnen verdragen en hem de ellende wil besparen.

Maar ook de man, die verslaafd is en dat verbergt voor zijn partner. Zogenaamd ook om hem/haar niet ongerust te maken.
Of de vrouw die haar vriendin niet lastig wil vallen met haar eigen sores en daarom niet vertelt dat ze zich depressief voelt.

Vaak blijkt dat juist het liegen of bewust verzwijgen als het meest pijnlijk wordt ervaren. De vertrouwensrelatie wordt daar het meest door geschaad.

Onbewust verraad

Verzwijgen is een bewuste handeling. Jezelf afsluiten hoeft dat echter niet te zijn: soms gebeurt dat bewust en soms niet. Sommige mensen hebben als een soort overlevingsstrategie geleerd om alles wat lastig is, meteen te blokken. Het komt niet of nauwelijks hun bewustzijn binnen, tot grote ergernis vaak van hun partner. Want hoe kun je nu iemand aanspreken op gedrag dat onbewust, reflexmatig, tot stand komt?

Iemand weet van zichzelf meestal achteraf wel of hij toch niet ergens iets heeft geregistreerd en dat snel heeft weggestopt. En partners voelen over het algemeen haarfijn aan of de verrader eerlijk is of zijn eigen stoepje aan het schoonvegen is. In dat laatste geval is er sprake van bewust verraad. Eerlijkheid naar jezelf en naar elkaar is hierin het allerbelangrijkste.

Als duidelijk is dat iemand inderdaad onbewust lastige dingen blokt en uit de weg gaat, dan is het belangrijk om te onderzoeken waar dat door komt en wat je daar aan kunt doen.

Verschil in referentiekader

En tenslotte kunnen partners elkaar soms ook niet lezen als de referentiekaders té verschillend zijn.

Zo hadden we ooit een stel waarvan de man het heel normaal vond om de tandenborstel van zijn vrouw te gebruiken. Hij deed dat dan ook gedachteloos: hij pakte gewoon de tandenborstel die er lag, ongeacht of die nu van hem of van haar was. Zijn vrouw vond dat echter vies en had hem al regelmatig gezegd: ‘Hé, dat is míjn tandenborstel!’ Met zijn mond vol tandpasta knikte hij dan, zo van: ‘ja, dat weet ik.’

Toen ze na een paar keer steeds bozer werd en hem verweet dat haar wens op dit gebied kennelijk niet belangrijk was voor hem, vroeg hij verbaasd: ”Maar waarom word je daar nu zo boos om?’’ Hij begreep haar echt niet. Het paste compleet niet in zijn referentiekader dat zij dat niet zou willen hebben. Toen hem duidelijk werd, dat zij dat vies vond, voelde hij zich op zijn beurt verraden: ‘’Waarom ben je vies van mij? We zoenen elkaar toch ook?’’ Hier was dus duidelijk geen sprake van bewust verraad.

Verraad t.o.v. de ander is vaak ook verraad t.o.v. jezelf

Uit veel vormen van verraad blijkt dat iemand niet alleen verraad pleegt t.o.v. de partner maar ook t.o.v. zichzelf. Om iets aan een ander te kunnen bekennen, moet je immers ook jezelf onder ogen komen. en dat is vaak heel moeilijk.

Veel mensen sussen daardoor zichzelf, maken hun gedrag minder ernstig en proberen daarmee zichzelf gerust te stellen.

Het zal duidelijk zijn dat dit op de lange termijn meestal meer kwaad dan goed doet.

Lees ook: Verraad en vergeving; Zelfonderzoek na verraad ; Bewust verraad ; Dialoog na het verraad ; Rouwen na verraad ; Je partner vergeven na verraad; Je boosheid loslaten; Je hart weer openen

Verraad en vergeving (1)

Door Marike de Valk

Op mei 15, 2013

In De kunst van een relatie, Verraad en vergeving

Een van de moeilijkste dingen in een relatie is om je partner te vergeven, nadat hij/zij je gekwetst of verraden heeft. In deze en een aantal volgende posts gaat het over allerlei aspecten van verraad en vergeving.

Buitensluiten van je partner

In een relatie verwacht je dat je partner rekening met jou houdt. Dat je deel uit gaat maken van elkaars systeem, ofwel ‘in elkaars systeem’ zit. Dat je je automatisch bij allerlei acties afvraagt, wat dat voor je partner zal betekenen. We noemen dat ook wel ‘includeren’. De ander hoort voortaan bij jouw leven: je bent niet meer alleen, je bent samen. En dat samen bepaalt mede de keuzes die je maakt.

Wat er precies bij dit samen hoort, is voor elk stel weer anders. Elk stel heeft zijn eigen afspraken, zijn eigen ‘codes’. Zowel uitgesproken als onuitgesproken.

Bij verraad wordt zo’n code geschonden. En daarmee wordt in de beleving van de verradene het ‘samen’ geschonden. Niet altijd bewust, zoals in een andere post zal blijken. Want de codes zijn niet altijd zo duidelijk en eenduidig. Maar dat maakt voor de eerste schok en pijn niets uit. Verraad is als je afspraken schendt, als je iemand zonder overleg uit dit systeem zet. Buitensluit. Uit contact gaat of niet echt het contact áángaat over gedrag dat zo’n code zal schenden.

Andere vormen van verraad

Vreemdgaan (in welke vorm dan ook) is misschien wel de meest bekende vorm van verraad. Er zijn echter allerlei manieren waarop je jullie gezamenlijke code kunt schenden. De bekende Amerikaanse onderzoeker van relaties en relatietherapeut John Gottman definieert naast vreemdgaan er nog 10. Tussen haakjes geef ik hier en daar mijn eigen nuancering:

Voorwaardelijk committment: ik blijf bij je totdat er iets of iemand leukers langs komt.
‘Seksloze geheime affaires’: elke vriendschap met een ander, die je voor je partner verbergt, is verraad. Het verraad ligt nl in het verbergen. (Tenzij jullie afgesproken hebben dat je dat van elkaar niet wil weten.)
Iets stiekem achter je partners rug om doen, ook al is dit om conflicten te voorkomen. Of liegen om jezelf in een beter daglicht te stellen.
Met iemand een bondje vormen, bv met je moeder of je kinderen, tegen je partner. Je prioriteit niet bij je partner leggen maar bij dit bondje. Hun mening of wensen altijd vóór laten gaan, zonder overleg met je partner.
Emotionele afwezigheid, je dichtmaken naar je partner, je niet meer laten ‘lezen’ door hem of haar, je afsluiten. (Wat mij betreft hoort hierbij: je rol als partner en/of als ouder niet serieus nemen.)
Seksuele afwijzing zonder liefdevol en respectvol de onderliggende redenen met je partner te bespreken en proberen op te lossen.
Je partner respectloos bejegenen, kleineren, jezelf superieur voelen, boven je partner gaan staan.
Oneerlijkheid: de één neemt meer dan de ander. Dit kan op allerlei gebied voorkomen: taakverdeling, geldbesteding, aandacht voor elkaar, dingen voor elkaar over hebben. De balans van geven en nemen wordt daarmee verstoord, er ontstaat ongelijkwaardigheid.
Egoïsme: jezelf bij concrete keuzes belangrijker vinden dan de relatie. (m.u.v. situaties waarin je jezelf zou verraden door voor de relatie te kiezen, zoals bv bij mishandeling).
Beloften verbreken: je niet houden aan een gedane belofte of aan een ‘ongeschreven afspraak’ zonder dit van tevoren bespreekbaar te maken. Het verraad ligt in het eenzijdig verbreken van de afspraak.

Eigenbelang en gezamenlijk belang

Maar moet je dan altijd voor het belang van het samen of je partner kiezen? Gaat dat bóven alles? Hoe verhoudt zich dan jouw eigen belang met het gezamenlijke belang?

Er zijn natuurlijk veel momenten in de levensduur van een relatie, dat iemand voor zichzelf moet kiezen. En daarbij kun je lang niet altijd voorkomen, dat je je partner pijn doet. Trouw aan je partner kan namelijk ook strijden met trouw aan jezelf. In dat geval kan het belangrijk zijn om voor jezelf te kiezen, om niet onecht te worden. Hoe pijnlijk ook: een partner heeft niets aan keuzen waarmee je jezelf verloochent. Want dat zal altijd gevolgen hebben voor de relatie.

Daarbij is het wel belangrijk dat je met je partner contact maakt over deze keuze. Dat je je dilemma voorlegt en uitlegt waarom je ontrouw aan jezelf zou zijn als je die keuze niet maakt. (Bij huiselijk geweld is zo’n gesprek soms niet zomaar op een veilige manier mogelijk. Zorg dan eerst voor de veiligheid van jou en eventuele kinderen.)

Bij verraad ontbreekt dus dit overleg. De ander krijgt geen kans om zijn of haar eigen positie in te nemen. Er wordt genomen zonder dat de ander de kans krijgt om te geven. En dat is uitermate pijnlijk.

Soms zal er bij een keuze geen tijd zijn voor overleg. Maar als er een goede reden is om voor zichzelf te kiezen, zal geen partner dat als verraad ervaren.

Verraad hoort bij relatie

Niemand is volmaakt, iedereen is wel eens egoïstisch of laf of sluit zich af. Vanwege die menselijke onvolmaaktheid ontkomt daarom geen enkele relatie aan momenten van verraad. Het is een illusie om te geloven dat het jou nooit zal overkomen. En het is ook een illusie om te denken dat jullie de enigen zijn die dit meemaken.

Het is wel één van de gevaarlijkste en pijnlijkste vijanden van elke relatie. Daarom is het erg belangrijk om elke vorm van verraad meteen samen aan te pakken en goed door te werken, zodat je je partner kunt vergeven en de balans in de relatie hopelijk hersteld kan worden.
In volgende posts zal ik dit proces van doorwerken en vergeven beschrijven.

Lees ook: Omgaan met emoties na verraad; Bewust verraad; Zelfonderzoek na verraad ; De dialoog; Rouwen; Je partner vergeven na verraad ; Boosheid loslaten

______________________________________________________

Marike de Valk is Gestalttherapeut en geeft individuele, relatie- en gezinstherapie in Beuningen bij Nijmegen samen met haar collega Wilfried Sluys. Op haar site: https://www.mv-gestalttherapie.nl legt ze haar werkwijze uit. In haar blog (https://www.relatietherapie-nijmegen/blog/) schrijft ze over alles wat met partner- en gezinsrelaties te maken heeft. Ze geeft daar ook lezingen over. Ze is te bereiken via het contactformulier op haar sites of via 024-6751742. Hier kun je je gratis abonneren op haar blog: abonneer op blog.

Kan mijn gevoel terugkomen?

Door Marike de Valk

Op maart 23, 2013

In De kunst van een relatie

Al eerder heb ik geschreven over het thema dat mensen het gevoel voor hun partner kwijt kunnen zijn. Ze zeggen in de intake:“Mijn gevoel is weg”en ze vragen zich af:”Kan mijn gevoel terugkomen?” Ze gaan er vaak al bijna van uit dat het feit dat hun gevoel weg is moet leiden tot het beëindigen van de relatie.

Romantiek

Bij de start van een relatie speelt gevoel tegenwoordig een belangrijke rol. Zo’n honderd jaar geleden was dat meestal anders: toen trouwde je met iemand die een goede partner leek qua stabiliteit voor de relatie en het op te bouwen gezin. Factoren als betrouwbaarheid, inkomen, status, vergelijkbare klasse etc waren belangrijker dan verliefdheid of liefde. Romantiek vond vooral buiten het huwelijk plaats.

Tegenwoordig is juist die romantiek het belangrijkst. Zeker bij het begin van de relatie: je gaat met iemand een relatie aan omdat je van hem/haar houdt. En hoewel iedereen weet dat na verloop van tijd de verliefdheid zal verdwijnen, gaat geen enkel stel daar van uit.

Verliefdheid verdwijnt

Als je langer samen bent is het logisch dat de verliefdheid verdwijnt. Je leert immers naast alle leuke kanten ook elkaars schaduwkanten kennen. En die kunnen bar tegen vallen. Soms gaat het om kleine dingen, die de rozegeur en maneschijn afzwakken. Dat gebeurt al vanaf het moment dat je gaat samenwonen. Je partner blijkt bijvoorbeeld een sloddervos, terwijl jij van opgeruimd houdt. Of je komt elkaars stinkende sokken of vuile onderbroeken tegen. We komen stellen tegen die ruzie maken over de plaats waar het vaatdoekje op het aanrecht moet liggen. Of over hoe je de handdoeken op moet vouwen.

Lastiger wordt het al als je ontdekt dat je partner wel erg aan zijn of haar ouders hangt. Of gemakkelijk leugentjes om bestwil vertelt. Ook kun je erachter komen dat je partner veel jaloerser is dan je dacht. Of dat jijzelf opeens veel moeite blijkt te hebben met een bepaald gedrag van je partner. Je ontdekt voortdurend andere kanten van je partner én van jezelf.

En dat gebeurt bij iedere fase weer opnieuw: als je kinderen krijgt, als je verhuist, als je ouder wordt, als er ingrijpende gebeurtenissen plaats vinden. Steeds opnieuw kun je elkaar kwijt raken en kost het moeite om elkaar weer te vinden. Een relatie blijkt niet vanzelf op rolletjes te lopen. De verliefdheid van het begin verdwijnt soms als sneeuw voor de zon en maakt niet altijd plaats voor het verwachte ”houden van”. Zeker niet als je verwacht had dat zo’n ”houden van” net zo intens voelt als de verliefdheid.

Omgaan met verschillen

Integendeel. Al die tegenvallende ervaringen zijn voor sommige mensen moeilijk te verweken. Ze kunnen leiden tot ergernis en ruzie. Of tot je terugtrekken in jezelf, niet goed wetend wat je er mee moet. Veel mensen hebben niet geleerd hoe ze constructief om kunnen gaan met verschillen. En al helemaal niet als je die verschillen lastig vindt. Als je partner charmanter is dan jij, dan is dat in de fase van verliefdheid alleen maar geweldig. Maar hoe ga je er mee om als zij die charmes ook t.a.v. andere mensen in blijkt te zetten?

Als je partner minder precies is dan jij, dan vind je dat aanvankelijk geweldig. Hij helpt je om de boel de boel te laten en lekker uit te gaan, ook al is het huis niet opgeruimd. Maar nu betekent die leuke karaktertrek dat jij altijd alles opruimt. Of ruzie met hem krijgt dat hij nooit iets doet.

Ook kun je problemen krijgen als de een meer tijd voor zichzelf wil dan de ander. Of de een meer wil vrijen dan de ander. Als de een voortdurend kritiek geeft. Als de ander weinig wil praten. Je kunt in een relatie werkelijk over àlles problemen krijgen. En veel hebben niet geleerd om met relatieproblemen om te gaan.

Want helaas is ”relaties” geen schoolvak. Dat zou ik wel graag willen. Want er valt veel te leren over relaties en over omgaan met verschillen.

Mijn gevoel is weg

En dus merk je dat je je steeds vaker ergert. Of steeds vaker gekwetst bent. Of beide. Je geeft steeds meer kritiek of je trekt je steeds meer terug. En je begint te twijfelen: is dit het nou?

En dan komt het moment dat je jezelf realiseert:”Mijn gevoel is weg. Ik ben niet meer verliefd. Ik voel eigenlijk níets meer!”

Als je daar niet op voorbereid bent, kun je daar behoorlijk van schrikken. Want wat betekent dat? Is dat een signaal dat je maar moet scheiden? Is deze man of vrouw dan toch niet geschikt voor mij?

Wat moet ik doen? Waar komt dit door? Is er nog wat aan te doen? Maar heb ik nog wel zin om er wat aan te doen?

Zelfbescherming

Op zich is wat er gebeurt heel begrijpelijk. Gevoelens van verliefdheid of liefde hebben als één van de mooiste kenmerken dat ze mensen kunnen openen. Je kunt dat ook zien aan mensen: ze zien er tevreden en gelukkig uit. Ze zijn gemakkelijk te benaderen, stralen vertrouwen uit.

Als je echter teleurgesteld of gekwetst wordt door je partner, ga je jezelf beschermen. Je maakt jezelf dicht en staat niet meer open voor je partner. In afwachting van de volgende teleurstelling of kwetsing ben je zeer alert. Je trekt een muurtje op, eerst klein, langzamerhand steeds hoger. Je boosheid of teleurstelling komen vóór de gevoelens van liefde te staan.

Onbewust dichtgaan

Vaak gebeurt dat niet eens bewust. Je lijf raakt gespannen zonder dat je dat meteen merkt. Je spontaneïteit verdwijnt zonder dat je dat zelf meteen in de gaten hebt.

Probeer het maar eens uit: denk eens aan iemand van wie je houdt en met wie de relatie prettig is. Registreer wat er met je gebeurt in je lijf.
Denk vervolgens aan iemand voor wie je op je hoede bent en registreer wat er met je gebeurt. En doe hetzelfde experiment met iemand op wie je boos bent. Je zult in beide gevallen merken dat je spieren aanspannen, je ademhaling verandert, kortom dat er iets verandert in de zachtheid en/ ontspanning. Je lichaam maakt zich klaar om te vechten of te vluchten. Want alles in jou heeft het signaal gegeven: gevaar! Ik kan aangevallen of gekwetst of teleurgesteld worden.

Als deze fysieke reacties vaak voorkomen, kunnen ze zich vast gaan zetten. Ze worden je ”normale” gedrag. Je ontspant niet meer, maar komt in een continue staat van alertheid en irritatie. En van dichtheid. Je laat je niet meer zomaar raken of teleurstellen.

Kan mijn gevoel terugkomen?

Deze dichtheid kan wel weer verdwijnen. Daarvoor is het nodig dat jij het sein op veilig stelt. Als jij je hersenen het signaal geeft dat de boosheid of alertheid wat af kan nemen. Natuurlijk kun je dat niet zomaar. Er moet substantieel iets veranderen in de manier waarop jij en je partner met elkaar omgaan. Je bent niet voor niets dichtgegaan. Maar voordat er iets kán veranderen moet je dat ook willen.

Als de dichtheid ontstaan is door teveel aanpassing, kan het zijn dat je eerst jezelf terug moet vinden. En dat je partner moet leren om niet zo op je lip te zitten, ook al is h/zij bang om je kwijt te raken. Dit proces kan wel veel tijd in beslag nemen en soms is er zelfs voor nodig dat je tijdelijk uit elkaar gaat. Om elkaar rust te geven en uit de afweermodus te raken.

Welk gevoel komt er terug?

Het is goed om je te realiseren dat het wordt nooit meer zoals het verliefde gevoel van het begin of zoals de geheime verliefdheid op die leuke collega of die onverwachte vlinders in je buik bij die leuke vader op het schoolplein. Wat er terug kan komen of kan groeien, is een gevoel van ´houden van´, van tevreden zijn met elkaar. Van het fijn vinden om met elkaar te vrijen, ook al spatten de vonken er niet meer af. Van meer aandacht voor elkaar en diepgaandere gesprekken. Meer intimiteit. En van daaruit uiteindelijk ook andere seksualiteit. Waar het accent meer komt te liggen op het contact dat je daarbij met elkaar hebt.

Vanuit dat gevoel kun je bouwen aan een langdurende relatie. Je zit dan in feite in de volgende fase van je relatie. Jullie maken dan in feite samen een doorstart met de relatie. Je kiest opnieuw, en nu waarschijnlijk meer met je verstand dan de eerste keer.

Het gevoel dat uiteindelijk terug kan komen, kan ook iets verdrietigs hebben: je neemt afscheid van de vlinders en de roze wolken. En misschien ook van een verliefdheid op iemand anders. Daar mag je om rouwen, dat hoort erbij. Wat je ervoor terugkrijgt, is een relatie, die tegen een stootje kan.

Kies je echt voor de relatie?

Het belangrijkste is daarom om jezelf te realiseren of je daar echt voor kiest. Wil je je verbinden en werken aan een stabiele en langdurige relatie? Of wil je je eigenlijk nog niet of niet meer binden en het hele avontuur van verliefd worden ren met een ander verder gaan, opnieuw aangaan? Wetend dat je – na de fase van verliefdheid- met je nieuwe partner eenzelfde proces door moet gaan. En dan wellicht in een samengesteld gezin terecht komt.

Natuurlijk zijn er stellen, die zo negatief op elkaar inwerken, dat ze beter niet bij elkaar kunnen blijven. Zeker als er sprake is van huiselijk geweld, geestelijk of fysiek. In dta geval kun je beter zo snel mogelijk minstens tijdelijk uit elkaar en van een afstand onderzoeken, wat er nog wel of niet meer mogelijk is mbv therapie.

Zolang je echter wel om je partner geeft – en er dus geen sprake is van huiselijk geweld – is het maken van een doorstart vaak de moeite van het proberen waard. Zeker als er kinderen in het spel zijn!

De cruciale vraag is dan ook niet of je gevoel teruggekomen is maar of je bereid bent om die doorstart met je relatie te maken. Zodat er een níeuwe relatie kan ontstaan met dezelfde partner.

Niet meer willen

We horen in relatietherapie vaak dat mensen verwachten dat de partner iets moet doen, waardoor de dichtheid over kan gaan en het gevoel ‘vanzelf” terugkomt. Ongetwijfeld speelt de partner hier een belangrijke rol, maar jijzelf geeft het signaal. En dus moet jij bij jezelf stilstaan of je dat signaal wel wíl geven. Of je wel echt wil dat je gevoel van liefde terugkomt, of je je muur wel af wíl breken. M.a.w. of je wel echt kíest om aan herstel van je relatie te werken en je partner te vergeven.

Soms willen mensen dat eigenlijk niet, maar durven ze dat niet toe te geven aan zichzelf. Ze hebben zich bijvoorbeeld al zo ingesteld op een leven alleen of met een ander, dat ze diepweg de oude relatie geen kans wíllen geven. Soms zijn mensen zo gekwetst, dat ze daar aan vast willen houden en er niet over heen willen stappen. Ze geloven eigenlijk niet in de veranderbaarheid van de ander én van zichzelf.

Er kunnen tal van (legitieme!) redenen en factoren zijn om niet verder te willen met een relatie. De afwezigheid van gevoel alléén is er echter géén van. Dan moet je eerst onderzoeken waardoor je gevoel is verdwenen. Als je dat onderzoek niet echt wil, ga je niet open en komt er zeker geen ruimte voor die eventuele doorstart.

De eerste vraag is dus niet: kan mijn gevoel terug komen? Maar: wíl ik wel dat deze relatie gaat werken? Wil ik investeren?

Doorstart in de relatie

Relatie-ontwikkelingen gaan helaas niet altijd vanzelf: relaties hebben soms een crisis en daarna een doorstart nodig, om op een rijker of rijper niveau te komen.

Ik maak graag de vergelijking met de winter: dan lijkt de natuur dood, er groeit en bloeit niets. Maar onder de grond gebeurt er van alles. De natuur heeft deze fase nodig om te herstellen. Om voeding te verzamelen zodat in de lente weer alles uit kan lopen en gaan bloeien en groeien. In de lente zal de plant groter blijken te groeien dan het jaar ervoor. Ook in de ontwikkeling van de kinderen komt dit voor: kinderen gaan soms vlak voor een volgende ontwikkelingsfase éérst een stap terug.

In een relatie kan een winterperiode betekenen dat de relatie in feite toe is aan ofwel een doorbraak, ofwel het doorgroeien naar het volgende stadium. Zo zien we nogal eens dat het gevoel verdwijnt bij één van de partners als het in de relatie nodig is om intiemer contact met elkaar te gaan maken. Omdat de partners teveel op zichzelf leven of teveel alleen maar ouders zijn en geen partners meer. Ze voelen gemis en teleurstelling en gaan daarvan dicht.

Maar we zien het ook als partners teveel op elkaars lip zitten. Eén van de partners klaagt er dan meestal over dat hij/zij het benauwd krijgt in de relatie. Er is dan meer differentiatie nodig is.

Daarnaast kan het ook zodat je uitgeput en moe bent. Dat er zóveel gebeurd is, dat je er even niets meer bij kunt hebben. Onbewust gaat je systeem dan op halve kracht, net zoals wanneer in een auto dat vreselijke motormanagementlampje gaat branden. Er wordt dan geconstateerd dat er iets in het systeem niet klopt en op voorzorg gaat je auto op halve kracht rijden (vreselijk als je bv net met een caravan achter je aan de berg op rijdt…).

Geen paniek

Daarom is een fase van ”mijn gevoel is weg” niet meteen iets om van in paniek te raken En zeker niet iets om meteen naar de advocaat te rennen.

Wel iets om te bespreken met je partner, zodat jullie kunnen onderzoeken wát er aan de hand is. Of het even winter is, of dat je op slot gegaan bent door iets wat je erg geraakt heeft. En als je er samen niet uitkomt, is het zeker belangrijk om de hulp in te roepen van een ervaren relatietherapeut.

Ontevreden over intimiteit en seksualiteit

Door Marike de Valk

Op februari 22, 2013

In De kunst van een relatie, Seksualiteit

Op mijn website Relatietherapie-nijmegen.nl staat een relatietest, die ik een paar weken geleden nog opnieuw onder de aandacht heb gebracht middels mijn blog, twitter en linkedin. De respondenten zijn dus niet per definitie mensen, die op mijn site terecht komen omdat ze relatieproblemen hebben.

Relatietest

De test is zo opgebouwd dat er onderzocht wordt in hoeverre stellen het goed met elkaar hebben op 4 gebieden, die wij alle vier – en dan in afwisseling – belangrijk achten voor een goede relatie:

1. dagelijks contact: belangstelling voor elkaar (”hoe was je dag?”), praktische afstemming en afspraken, een knuffel of zoen bij het weggaan of thuiskomen;

2. intiem contact, waarbij elk zich bloot kan geven, zowel figuurlijk in een intiem gesprek, als letterlijk bij seksualiteit;

3. het ”samenvloeien” (confluentie): op elkaar afgestemd zijn zonder dat er veel woorden uitgewisseld worden; je automatisch richten op het ”samen” en niet zozeer op jezelf;

4. contact met jezelf: je regelmatig terugtrekken op jezelf om even weer waar te nemen wat je zelf wilt en voelt; maar ook: tijd doorbrengen met eigen vrienden; bezig zijn met je eigen ontwikkeling; kortom je regelmatig herijken op jezelf.

(Zie voor een verdere uitleg hierover de pagina over onze visie).

Ontevreden over intimiteit en seksualiteit

Uit de antwoorden blijkt dat 2/3 van de stellen vindt dat het op drie van de vier gebieden goed gaat. Op het gebied van de intimiteit zit echter 2/3 van de stellen op zijn of haar tekort.

Van de respondenten is 67,1 % ontevreden over de frequentie van persoonlijke gesprekken en 72,1 % is ontevreden over de frequentie van de seksualiteit.

66,4 procent geeft aan dat ze niet op een constructieve manier met elkaar van mening kunnen verschillen.

51,1 % geeft aan ontevreden te zijn over de manier van vrijen en het daar ook niet goed samen over te kunnen hebben.

Praten over seks en intimiteit

Precies die speciale dingen, intimiteit en seksualiteit, die de jus zijn van een partnerrelatie, blijken bij de helft van de stellen niet of onvoldoende aanwezig. Terwijl mensen er wél behoefte aan blijken te hebben. En juist de afwezigheid ervan vaak oorzaak vormt voor scheiden.

Als wij stellen vragen naar hun behoeften op het gebied van intimiteit en seksualiteit, blijken ze daar vaak niet tot weinig met elkaar over te praten. Praten over seks en intimiteit is ongemakkelijk. Velen denken dat er toch niets aan te doen valt. Tot de nood zo hoog is dat ze ofwel vreemd gaan ofwel besluiten om de relatie te beëindigen. Om met een volgende partner na een paar jaar tegen hetzelfde probleem aan te lopen.

Seriële monogamie?

Gaan we een samenleving tegemoet waarin seriële monogamie (elke paar jaar een nieuwe monogame relatie) de trend wordt? Of wordt poly-amorie de trend (meer liefdesrelaties tegelijkertijd, met eventueel een primaire relatie)? Of gaan we leren om intimiteit en seksualiteit ook in langerdurende relaties vorm te blijven geven?

Dat laatste is zeker mogelijk. We leren dat echter niet op school. Degenen die dat willen zullen er dus op andere manieren extra aandacht en zorg aan moeten besteden. Relatietherapie is een manier om deze zaken te verbeteren.

Valentijnsdag

Door Marike de Valk

Op februari 14, 2013

In Valentijnsdag

‘’Naar schatting vieren a.s. donderdag 3,1 miljoen Nederlanders Valentijnsdag, 8 procent minder dan vorig jaar.’’, las ik net op nu.nl. De economische crisis zou hier debet aan zijn.

En verderop las ik dat op Valentijnsdag veel relaties beginnen, maar ook eindigen. Dat laatste zou dan het gevolg zijn van een fout Valentijnscadeau! Om jullie zowel het geld als de ellende te besparen volgen hieronder een aantal tips voor Valentijnscadeaus, die niets kosten en je relatie goed zullen doen.

Wat is Valentijnsdag?

De overgeleverde legende maakt precies duidelijk, waarom Valentijnsdag de dag van de liefde is geworden. Volgens deze legende kwam in de eerste eeuw een jong paar bij bisschop Valentijn met het verzoek hen te trouwen. De man was een Romeinse soldaat, de vrouw een Christen. In die tijd was het Christendom niet erkend. De keizer werd als een God vereerd. Trouwen met een christen was verboden.

Valentijn vond echter de liefde zwaarder wegen dan de wetten van de keizer en huwde het stel. Al gauw kwamen meerdere paren met hetzelfde verzoek. Valentijn honoreerde die verzoeken, maar werd aangegeven en gearresteerd. Toen hij voor de keizer moest verschijnen probeerde hij de keizer te bekeren tot het christendom. Keizer Claudius voelde zich beledigd en liet Valentijn martelen en onthoofden. Dat gebeurde op 14 februari. In het jaar 496 riep paus Gelasius I daarom deze dag uit tot de dag van de Heilige Valentinus.

Het romantische thema is dus: liefde overwint alle wetten. Als relatietherapeut weet ik dat dit geldt voor de eerste periode van verliefdheid. Daarna heeft de liefde echter regelmatig een handje van beide partners nodig om te blijven overwinnen. Valentijnsdag is daar een mooi moment voor.

Valentijnscadeautje

Veel mensen geven onbewust vaak iets wat ze zelf leuk of gemakkelijk vinden om te geven. Daar speelt de hele commercie ook op in. Gauw iets gekocht en daarmee heb je dus aan je plicht voldaan. De waarde van een cadeau zit voor de ander echter vaak in de moeite die je er voor over hebt gehad. Partners hebben dat feilloos in de gaten. Ga je zelf maar na: welke cadeaus herinner je je nog? Wat maakte het zo speciaal dat je dat nú nog weet?

Suggesties

Hieronder daarom een paar suggesties waar je zelf moeite voor moet doen:

Complimenten geven

Vertel je partner vandaag op een originele manier wat je in hem/ haar waardeert: hang een briefje aan zijn sleutelbos, of leg een kaartje op het dashboard van haar auto. Stuur een kaartje per email, spreek zijn voicemail in met op de achtergrond een (jullie?) liedje, stuur een zelfgemaakt gedichtje per whatsapp, leg een briefje op haar bord bij het avondeten of op haar hoofdkussen vanavond, al dan niet vergezeld van een bloem.

Iets voor hem/haar over hebben

Zeg je partner – op een eigen gemaakt kaartje – toe iets te doen, waarvan je weet dat hij/zij dat erg leuk zou vinden, maar waar jij nooit zin in had. Dus wees eens genereus, geef iets waar je moeite voor moet doen. Beloof bijvoorbeeld om een keer mee te gaan shoppen of een keer samen naar die voetbalwedstrijd te kijken. Bied haar aan de hele week de vaatwasser uit te ruimen, ook al heb je daar ’s ochtends nooit zin in of de hond uit te laten, of mee te gaan naar haar ouders, terwijl je dat altijd een bezoeking vindt etc.

Stap uit je comfortzone

Rond het thema vrijen, seksualiteit en intimiteit vallen heel veel cadeautjes te geven: je eigen grenzen bewaken is namelijk niet hetzelfde als nooit eens iets ongemakkelijks uitproberen…
Stap eens uit je comfortzone en neem een keer ’s ochtends het initiatief om te vrijen, al ben je dan nog niet helemaal wakker. Of probeer een keer dat standje, ook al vind je dat eng-spannend.

Aandacht geven

Zeg toe om elke week echt minstens een uur tijd voor een persoonlijk gesprek met elkaar te maken. Of om elke dag echt te vertellen wat er in je omgaat, dus daar van tevoren zelf ook bij stil te staan.

Ik wens jullie een hele leuke Valentijnsdag!

Lees ook: Idee voor Valentijnsdag; Valentijnsdag 2017

______________________________________________________
Marike de Valk is Gestalttherapeut en geeft individuele, relatie- en gezinstherapie in Beuningen bij Nijmegen samen met haar collega Wilfried Sluys. Op haar site: https://www.mv-gestalttherapie.nl legt ze haar werkwijze uit.
In haar blog (https://www.relatietherapie-nijmegen/blog/) schrijft ze over alles wat met partner- en gezinsrelaties te maken heeft. Ze geeft daar ook lezingen over. Ze is te bereiken via het contactformulier op haar sites of via 024-6751742.
Hier kun je je gratis abonneren op haar blog: abonneer op blog.

Kritiek op je partner

Door Marike de Valk

Op januari 27, 2013

In De kunst van een relatie

Al vaker heb ik hier geschreven over kritiek hebben op je partner, onder de noemer: ‘’Vrouwen en kritiek’’. Het is net zo’ n boeiend thema als ‘mannen en (niet) praten’. De twee thema’s versterken elkaar overigens ook vaak.

Ook al klagen de mannen het meest over de kritiek van vrouwen en de vrouwen het meest over de zwijgzaamheid van hun man: de termen man en vrouw zijn inwisselbaar en deze problemen komen ook in man-man en vrouw-vrouwrelaties voor. Maar stereotypen ontstaan niet voor niets: in het algemeen zijn het eerder de vrouwen, die bezig blijven met hun kritiek en de mannen, die zich blijven hullen in stilzwijgen.

Hoe komt het toch, vragen mannen zich bij ons in relatietherapie vaak af, dat vrouwen eindeloos door kunnen zeuren. Ze hoúden maar niet op. Terwijl het toch zo ontzettend duidelijk is dat ze met hun gezeur eerder het tegenovergestelde bereiken.

Want als man raak je geïrriteerd. Je gaat dingen denken als: ” Het is ook nooit goed”, ”Het is nooit genoeg”, “Ik houd mijn mond maar, anders krijg ik wéér een veeg uit de pan”, “Ik ga nog maar niet naar huis, want ik heb geen zin in dat gez…” .

Waarom snappen die vrouwen nu niet dat ze op die manier niet leuk meer zijn? Dat het echt niet meer leuk is met hen samen te zijn en dat ze daardoor zélf de relatie verpesten??

Een dichte deur

Het is het niet zo dat vrouwen van nature kritisch en bozig zíjn. Ze kunnen wel zo wórden, als ze zich niet gehoord voelen.

De meeste vrouwen beginnen rustig met hun feedback. Maar als de partner niet wil luisteren, gaan ze zichzelf herhalen en hun woorden steeds meer kracht bijzetten. Ik vergelijk het meestal met een dichte deur. Stel je ziet iemand in huis en je belt aan. Er wordt niet open gedaan, dus je belt nog een keer. Daarna probeer je het met kloppen en bonken op die deur. Misschien loop je zelfs achterom. Je wordt ook kwaad, want je wéét dat er iemand thuis is. Waarom wordt er dan niet open gedaan?

Uiteindelijk zul je het opgeven en misschien een dag later terugkomen. Als het verhaal zich dan herhaalt, ontstaat er steeds meer boosheid. Sommige vrouwen gaan hun partner echt kwetsen, in een poging om maar gehoor te vinden. Alsof ze met een stormram die deur open proberen te breken. Maar de man trekt zich steeds meer terug. Effectief is deze strategie dus niet.

Bagatelliseren

Zowel mannen als vrouwen kunnen een dichte deur treffen. Zowel mannen als vrouwen kunnen daarop gaan bonken. Wel lijkt het erop dat vrouwen dit gedrag langer volhouden dan mannen.

De gedachte dat een vrouw wel ophoudt, als je maar niet reageert, is dan ook meestal een illusie. Toch denken veel mannen dat. Ze trekken als een schildpad hun kopje in, niet bereid die er door de vrouw met het zwaard van haar kritiek af te laten slaan. Vaak wijten ze de reactie van de vrouw aan allerlei andere dingen dan aan zichzelf. Ze denken bijvoorbeeld: ‘Ze zal wel ongesteld moeten worden’. OF:”Ze werkt te hard, ze is moe.” En als de vrouw het voor de zoveelste keer opgeeft, zien ze dat als een bevestiging: ”Ziejewel, de bui is over gedreven.” Zo bagatelliseren ze de kritiek van hun vrouw.

Bang voor eigen boosheid

Er is echter nog een andere reden voor mannen om zich terug te trekken. Veel mannen zijn namelijk bang voor hun eigen boosheid. Ze vermoeden dat ze zich niet kunnen beheersen als ze wél gaan reageren. Ze voelen hoe hun vrouw hen het bloed onder de nagels vandaan haalt en staan niet voor zichzelf in, als ze de strijd aangaan.

Meestal zijn dit mannen, die weinig ervaring hebben met het uiten van hun eigen boosheid. En vaak hebben ze één negatieve ervaring, waarin ze erg van zichzelf geschrokken zijn. Ze hebben zich toen voorgenomen om het nooit meer zover te laten komen. Dus trekken ze zich terug. Juist dan is het niet handig als vrouwen maar doorgaan en doorgaan…

Onder elk verwijt zit een onvervulde behoefte

Kritische, klagende vrouwen worden niet voor hun lol zo vervelend. Ze hebben regelmatig gigantisch de pest aan zichzelf, ze beseffen dat ze voortdurend klagen of scherp uit hoek komen. Ze wachten met smart tot hun partner zichzelf de vraag stelt: ”Wat is er aan de hand, dat mijn leuke lieve vrouw zo’n kenau of zo’n piepmiep is geworden? Wat gebeurt er tussen ons?’’

Zou de man het gesprek met zijn vrouw hierover aangaan, dan zou hij ontdekken, dat ze echt op haar tekort zit of aan het eind van haar latijn is. Dat ze zich er alleen voor voelt staan en het gevoel heeft dat niet aan te kunnen.

Hij zou haar onvervulde behoeften gaan zien. Horen dat ze het mist dat hij haar echt ziet staan. Dat ze zich ontzettend alleen voelt en het gevoel heeft dat haar man een muur om zich heen heeft gebouwd, waar ze nooit meer binnenkomt.

En hij zou tijdig inzien dat ze niet ver meer af is van het punt staat om definitief te vertrekken….

Opgeven?

En daarom durven kritische vrouwen niet definitief te stoppen met hun kritiek. Omdat dit voor hen hetzelfde is als: ’’het opgeven’’. Omdat ze bang is dat haar dan alleen de keuze rest om te vertrekken. En aangezien dat een ontzettend ingrijpende en grote stap is, die óók de kinderen erg raakt, houdt de vrouw vol. In de tussentijd ergert ze zich aan alle kleine items, die op haar weg komen. Maakte ze daar eerst nog snerende opmerkingen over, langzamerhand trekt ze zich toch terug. Echter: hoe stiller en rustiger de vrouw wordt, hoe dichterbij de dag komt, dat ze met de koffers in de gang staat en vertrekt.

We zien veel stellen, bij wie dán de man als een als aan de boom verandert. Dan komt hij tot inzicht, voelt zich schuldig, wil wel álles doen om de relatie te redden. De meeste vrouwen kunnen en willen dan echter niet meer terug.

Geen woorden maar daden

Mijn advies aan vrouwen is daarom: Neem eerder het heft in eigen handen en stop met je eigen geluk afhankelijk te maken van je man. Pleeg geen lijdzaam verzet, maar kies openlijk een standpunt, meld dat aan je partner. Heel duidelijk en rustig. en geef daarbij aan wat je anders zou willen of wat jouw behoefte is.

Als hij geen gehoor wil of kan geven aan je behoefte, trek dan een duidelijke conclusie. Soms betekent dit dat je je verlies moet nemen en voor jezelf moet zorgen. Je kunt nu eenmaal niet alles altijd van je partner verwachten. Vertel hem duidelijk dat je dit niet leuk vindt. Of dat je het er niet mee eens bent. Erken dat hij recht heeft op zijn eigen mening en keuzes. Maar vertel het hem ook als je vindt dat de balans van geven en nemen verstoord raakt.

Soms wordt het tijd om zélf die balans van geven en nemen te herstellen. Niet met woorden maar met daden. Door zelf minder te gaan geven. Bijvoorbeeld daadwerkelijk te stoppen met de vanzelfsprekendheid, waarmee jij altijd dingen voor hem doet. Zet geen eten meer voor hem klaar, als je een dag weg gaat. Ruim zijn troep niet meer op. Doe geen dingen meer voor hem als hij er om vraag.

Vertel er wel steeds bij dat je dat niet doet, omdat de balans van geven en nemen voor jou scheef is. Alleen door zelf de balans te herstellen kan je partner voelen, dat het je menens is. Woorden alleen zijn vaak niet genoeg.

Vragen bij geven en nemen

Een gunstig bij-effect kan zijn dat je zelf moet nadenken over wat jij geeft. Klopt dat eigenlijk wel voor jou? Of ga je voortdurend over je grens? Ben je eigenlijk wel trouw aan jezelf?
En geef jij wel wat je man wil krijgen? Of geef jij wat jij zélf graag zou krijgen? En doet hij misschien hetzelfde? Houdt hij misschien zijn kritiek op jou voor zich, omdat hij zelf geen kritiek wil? En wat krijg jij eigenlijk van je man? Veel mannen noemen hun kostwinnerschap als belangrijke bijdrage aan het gezin. Onderschat jij dat misschien? Heb je in de gaten welke druk dat op mannen kan leggen?

Belangrijke vragen om bij stil te staan. Het liefst samen, maar om te beginnen in ieder geval zelf.

Trouw aan jezelf

Wat het antwoord op die vragen ook is: doorbreek van jouw kant in ieder geval het patroon van kritiek geven – zwijgen – nog meer kritiek geven – nog harder zwijgen.

Ga in plaats daarvan handelen: zorg dat voor jouw beleving de balans van geven en nemen gaat kloppen. Je zult zien dat je in ieder geval jezelf er beter door gaat voelen. Omdat je trouw bent aan jezelf en geen dubbele boodschappen meer geeft.

Doe dit niet als sanctie, maar om trouw te zijn aan jezelf en om duidelijk te zijn naar je man, hem wakker te laten schrikken. Dat zal even oefenen worden en ook enige creativiteit vragen. Misschien kunnen vrouwen elkaar daarbij helpen, elkaar tips geven voor gedrag waar je jezelf beter door gaat voelen.

En bovendien: waar er één verandert in de relatie, moet automatisch de ander ook veranderen. Misschien niet meteen in de door jou gewenste richting, maar er ontstaat in ieder geval beweging.

Hoe vaak seks is ‘normaal’?

Door Marike de Valk

Op oktober 20, 2012

In Seksualiteit

Deze vraag blijkt veel partners bezig te houden, vooral als er onderling onenigheid over is. Partners vragen zich af of ze zich schuldig moeten voelen als ze maar eens per maand met moeite zin maken. Of ze vragen zich af of het inderdaad zo veeleisend is om minstens drie keer per week te willen vrijen. Vrouwen praten er uitgebreid over met vriendinnen. Mannen zoeken op internet en tv naar antwoorden op de vraag, wat ”normaal” is.

Een eerste antwoord is te vinden in een onderzoek van Rutgers – Nisso uit 2011. De cijfers betreffen alle 3927 mannen en 4137 vrouwen van 15 tot 71 jaar onder wie het onderzoek is gedaan. Er is in dit onderzoek geen onderscheid gemaakt naar seksuele geaardheid.

Uit: Rutgers-Nisso-onderzoek: Seksueel gedrag en Seksueel beleven, 2011.

Het plaatje spreekt voor zich. Eigenlijk is er dus geen enkele frequentie aan te geven als ”normaal”. In elke categorie vind je minimaal 20% van de mensen en de categorie ”hooguit eens per week” is met zijn 33% het hoogst. Overigens is het boeiend om dit onderzoek en ook de site van Rutgers-Nisso te bekijken.

Vrouwen ook ontevreden over seks

Volgens dat onderzoek van de Rutgers-Nisso groep zou 62,8 % van de mannen en 41,1 % van de vrouwen (veel) vaker seks willen hebben. En 0.7 % van de mannen en 3,9% van de vrouwen minder vaak. Opvallend is daarbij het hoge percentage mannen én vrouwen dat ontevreden is over hun seksleven: 57,2 % van de mannen en 59,2 % van de vrouwen is ontevreden over hun seksleven.

We horen nog regelmatig de uitspraak dat vrouwen ”natuurlijk” minder vaak seks willen dan mannen. Wij zijn het daar niet mee eens, zoals beschreven in het blog: ”Houden vrouwen minder van seks dan mannen”. En deze cijfers nuanceren die uitspraak.

Veel stellen die in relatietherapie komen, vrijen al een tijd niet of nauwelijks meer met elkaar. Uiteraard kan dit zowel oorzaak als gevolg van hun relatieproblemen zijn.

Praten en vrijen even belangrijk

Uiteraard is ons antwoord dat de enige norm door elk stel zelf wordt bepaald. Het gaat erom dat beide partners echt tevreden zijn met zowel de kwantiteit als de kwaliteit van hun seksueel contact. Overigens is niet of zelden met elkaar vrijen in veel gevallen net zo bedreigend voor de relatie als niet of zelden met elkaar praten. Dat is voor zowel mannen als vrouwen belangrijk om zich te realiseren.

Voor vrouwen is het belangrijk om met hun partner te kunnen praten. En dan niet alleen over koetjes en kalfjes, maar juist over jezelf. Het is voor hen belangrijk daarbij echt belangstelling voor elkaar te tonen. Mannen daarentegen hoeven niet zo nodig eerst te praten. Zij tonen hun aandacht en liefde liever in het vrijen. Als zowel het praten als het vrijen voldoende en naar tevredenheid gebeurt, is er meestal niets aan de hand. De problemen ontstaan als één van beide partners niet voldoende aan zijn trekken komt. En dan maakt het niet uit of dat nu praten of vrijen betreft.

Praten over seks

We komen vaak tegen dat partners sowieso weinig tot niet met elkaar praten over hun verlangens m.b.t. seksualiteit. Zowel de kwaliteit als de kwantiteit van de seks is weinig onderwerp van een expliciet gesprek. Daarnaast blijken partners lang niet altijd te weten wat de ander nodig heeft om te willen vrijen. En ook weten ze vaak niet van elkaar hoe seksualiteit door hem of haar beleefd wordt.

Daarom zouden we alle stellen willen adviseren om het regelmatig samen over zowel de kwaliteit als de kwantiteit van de seksuele relatie te hebben. Lees hierover ook het blog van mijn collega Wilfried Sluys: Praten over seks.

Reacties zijn van harte welkom!

______________________________________________________

Marike de Valk is Gestalttherapeut en geeft individuele, relatie- en gezinstherapie in Beuningen bij Nijmegen samen met haar collega Wilfried Sluys. Op haar site: https://www.mv-gestalttherapie.nl legt ze haar werkwijze uit.
In haar blog (http://www.relatietherapie-nijmegen/blog/) schrijft ze over alles wat met partner- en gezinsrelaties te maken heeft. Ze geeft daar ook lezingen over. Ze is te bereiken via het contactformulier op haar sites of via 024-6751742.
Hier kun je je abonneren op haar blog: abonneer.