In mijn eerste post over grenzen aangeven (Grenzen aangeven ) beschrijf ik het gevoel, dat grenzen aangeven  in een relatie niet nodig zou moeten zijn; de angst dat de partner boos wordt, als je een grens aangeeft en de veronderstelling dat je de discussie, die kan ontstaan bij het aangeven van je grens, toch zult verliezen.
In de tweede post (Grenzen aangeven is kleur bekennen) gaat het over jezelf blootgeven als je een grens aangeeft en over wat te doen, als je een grens aangeeft en de ander toch doorgaat.

In deze post gaat het over een aantal aspecten, die belangrijk bij grenzen aangeven zijn.

Jezelf én je partner serieus nemen

Belangrijk bij grenzen aangeven is dat je jezelf serieus neemt. Het is echter óók belangrijk om je partner serieus te nemen. Ook als die niet meteen met jou akkoord gaat.

Als je partner  bv graag met jou uit wil en jij hebt geen zin, kan het zijn dat ze nog wel even probeert uit te vinden waaróm je geen zin hebt. Of misschien probeert om nog iets te verzinnen, waar jij wél zin in zou hebben. Of ze vraagt je wanneer je wél weer eens uit wil. Allemaal pogingen die duidelijk maken, dat ze echt graag weer eens uit wil. En dat ze serieus genomen wil worden in haar wens.

Dat kan voor jou als zeurderig of drammerig overkomen. Maar zolang je haar niet serieus neemt, zal ze zich niet gehoord voelen. Mensen, die zich niet gehoord voelen, gaan zich herhalen of doordrammen. Net zoals je nog een paar keer belt, als er niet wordt opengedaan. En op de deur gaat bonzen als je wel ziet, dat er iemand thuis is…

Je neemt de ander serieus als je haar (of zijn) verlangen erkent en – als dat lukt – begrijpt. Waar bij iemand begrijpen niet hetzelfde is, als het met haar eens zijn!

Je grens onderbouwen

Belangrijk bij grenzen aangeven is om je grens te onderbouwen. Je neemt je partner nog serieuzer als je haar vraag echt tot je door laat dringen en jezelf afvraagt waaróm je eigenlijk niet uit wil. Als je jezelf serieus afvraagt waarom je grens dáár ligt.

Wees niet bang om jezelf te onderzoeken: jij bent en blijft degene die de eindbeslissing neemt. Beloof jezelf dat je in dat onderzoek zowel je verstand, als je gevoel als je eigen waarden en normen meeneemt. Als je dat serieus doet en ook de argumenten van de ander serieus onderzoekt, zul je zeker tot een gefundeerd besluit komen. en een gefundeerd besluit is makkelijker uit te leggen. Je zult merken dat je partner jouw mening of keuze dan misschien niet leuk vindt, maar wel begrijpt. Dat zal je partner weer helpen om zich bij de teleurstelling neer te leggen en jouw grens te respecteren.

Wees niet te koppig als je voelt dat de ander eigenlijk wel een punt heeft en geef dat toe. Wees echter ook niet bang om rustig bij je eigen mening (en dus grens) te blijven, als dat het meest kloppend blijkt.

Zowel mannen als vrouwen houden meestal op met doorduwen als ze zich echt gehoord voelen en zien dat je moeite doet om hen serieus te nemen.
Dus als de andere partij je grens niet meteen accepteert is de oplossing níet om dan maar toe te geven, maar wel om de argumenten van de andere partij serieus te nemen en te onderzoeken.

C’ est le ton qui fait la musique!

(Het is de toon, die de muziek maakt)

Belangrijk bij grenzen aangeven is de toon, waaróp je je grens stelt. Veel mensen vinden het moeilijk om hun grens aan te geven. Ze moeten in zichzelf moed en kracht verzamelen om zich te uiten. Ze zijn ook bang om niet gehoord te worden. Daardoor gaan ze met stemverheffing praten of op een toon waarop ze ongemerkt de ander aanvallen of beschuldigen. Waarop de ander meestal reageert door zich ofwel te verdedigen ofwel terug aan te vallen. En zie daar de verwachte uitkomst: je wordt niet gehoord of serieus genomen.

Je kunt dat voorkomen door goed bij jezelf te blijven. Bedenk dat jij zelf de enige bent, die kan besluiten of je iets wel of niet doet. Je bent volwassen en niet meer zo afhankelijk als vroeger. Je partner kan jou niet veranderen als je dat niet wil. Als jij je grens ervaart, kun je er zelf voor kiezen om trouw aan jezelf te blijven. Je grens toelichten of bespreekbaar maken hoeft niet te betekenen, dat je er naders over gaat denken. En mocht je partner goede argumenten hebben, dan kun je altíjd nog besluiten of je van mening verandert of niet.

Natuurlijk is het overigens niet altijd jouw schuld als je niet gehoord wordt: er zijn ook mensen die niet geleerd hebben om te luisteren. Dan is het echter helemaal belangrijk om geduldig te blijven en rustig te benoemen dat je je niet gehoord voelt. Om vervolgens je boodschap opnieuw te brengen.

Het verschil accepteren

Belangrijk bij grenzen aangeven is dat je de verschillen tussen jullie accepteert. Wat ook vaak gebeurt is dat mensen het zo lastig vinden om ”nee’ te zeggen, dat ze het hun partner gaan verwijten, dat h/zij hen in die positie brengt. Bijvoorbeeld: waarom vraagt hij nu of je mee wil, terwijl hij kan weten dat je dat níet wil?

Het feit dat jij daar niet aan wil voldoen, maakt nog niet dat je partner die wens niet mag hebben. Ook al maakt h/zij het daarmee lastig voor jou, omdat jij ”nee” moet zeggen.

Als jij wil dat hij jouw keuze respecteert, zul jij ook zijn mening of wens moeten respecteren. Dat respect klinkt direct door in je toon. Partners hebben daar oren voor. Gebrek aan respect of boosheid zal dan ook vaak een negatieve reactie van je partner oproepen.

Enige tijd geleden schreef ik een blog over grenzen (Grenzen aangeven ). Daarin benoemde ik drie gevoelens, die mensen ervan weerhouden om hun grenzen aan hun partner aan te geven:

1.  het gevoel, dat grenzen aangeven  in een relatie niet nodig zou moeten zijn;
2. de angst dat de partner boos wordt, als je een grens aangeeft en
3. de veronderstelling dat je de discussie, die kan ontstaan bij het aangeven van je grens, toch zult verliezen.

Hieronder beschrijf ik nog een aantal veel voorkomende gedachten of gevoelens m.b.t. grenzen aangeven en mijn visie daarop.

Ik wil mezelf niet blootgeven.

Het is een feit dat het aangeven van je grens laat zien waar je staat. Grenzen aangeven kan heel confronterend zijn; voor je partner maar soms ook voor jouzelf. Je bekent dan namelijk kleur, je laat jezelf kennen. Terwijl je misschien eigenlijk niet aan jezélf toe wil geven dat je die grens hebt.

Thijs wil met een vrouwelijke collega uit eten en Chantal heeft daar moeite mee. Ze  vindt dat kinderachtig van zichzelf: ze wil niet jaloers overkomen en ze vindt eigenlijk dat dit soort dingen gewoon moet kunnen. Toch knaagt het. In een gesprek met Thijs komt ze erachter dat ze Thijs niet helemaal vertrouwt met precies deze collega. En op haar vragen antwoordt Thijs eerlijk dat hij van deze collega wel bijzonder gecharmeerd is. Ze is namelijk altijd zo positief over hem, terwijl Chantal wel steeds meer kritiek op hem lijkt te hebben. Hij geniet wel van haar aandacht.

Het zal duidelijk zijn dat Thijs en Chantal in dit gesprek een belangrijk aandachtspunt voor hun relatie op het spoor komen.

Bij Dorien en Kristel speelt een vergelijkbaar issue. In hun gesprek komen ze er echter achter dat het voor Kristel niet goed voelt als Dorien met een collega uit eten gaat, omdat Dorien laatste tijd weinig aandacht aan haar besteed heeft. Kristel mist Doriens aandacht en zit op haar tekort. Ook zij ontdekken een belangrijk aandachtspunt: ze moeten echt meer tijd vrijmaken voor elkaar.

Kleur bekennen aan elkaar is dus heel belangrijk: je leert elkaar veel beter kennen en je begrijpt de achtergrond van elkaars gevoelens.

Mijn grens wordt toch niet gerespecteerd!

Je hebt mensen die regelmatig de échte grens opzoeken: pas als ze voélen dat je echt niet overstag gaat, stoppen ze. Dat betekent dat je behoorlijk stevig je grens aan moet geven, niet alleen verbaal, maar ook nonverbaal. En dat je dus echt goed zeker van jezelf moet zijn.

Er kunnen verschillende redenen zijn waarom een partner zich in eerste instantie niets of te weinig aan jouw grens gelegen laat liggen. En het is goed om die redenen te onderzoeken, want je leert elkaar daardoor veel beter kennen.

De gedachte dat je grens toch niet gerespecteerd wordt, zou zeker geen reden moeten zijn om die grens daarom maar niet aan te geven. Bovendien: als je gelijk hebt, zou je je meteen moeten afvragen waarom je blijft in een relatie, waarin je partner jouw grens niet accepteert.

Ik wil mijn partner niet teleurstellen

Soms willen mensen geen grens aangeven omdat ze het pijnlijk vinden voor hun partner. Ze gaan ervan uit dat die dat niet leuk zal vinden en teleurgesteld zal zijn. En dat maakt het voor hen heel moeilijk om dan toch ”nee” te zeggen, ook al zouden ze dat het liefste willen. Hier spelen twee aspecten een rol.

Klopt jouw invulling wel?

In de eerste plaats zien we vaak dat partners voor elkaar invullen wat pijnlijk zou zijn en wat niet. Daarbij gebruik makend van hun eigen referentiekader. (Je referentiekader is het geheel van jouw waarden en normen, je visie en je ervaringen).

Jij bent echter ánders dan je partner, dus klopt jouw veronderstelling wel?  Wat heb je feítelijk tot nu toe waargenomen? Als je je verplaatst in het referentiekader van je partner, hoe zou je dan reageren? Is het voor hem/ haar wel net zo moeilijk als voor jou? Heb je het hem/haar wel eens gevraagd?

Als het antwoord ja is, bespreek dit dan. Zeg bijvoorbeeld rustig: “Ik weet hoe graag je dit zou willen. Voor mij ligt dat echter anders. Ik zie of ervaar dat anders dan jij. Ik wil niet wat jij wil en ik kan/wil me hierin ook niet aanpassen, daarvoor is het te belangrijk voor mij. We zijn hierin helaas verschillend. Dat vind ik moeilijk. Ik zou willen dat het anders was, maar het klopt voor mij gewoon niet om dit of dat te doen.”

De teleurstelling van de ander dragen

Wat in ieder geval wel waarschijnlijk is, is dat je partner teleurgesteld of misschien zelfs geschrokken zal zijn. Niemand vindt het leuk om begrensd te worden. De één accepteert dat gemakkelijker dan de andere, de één zal zijn eigen teleurstelling beter kunnen dragen dan de ander. Sommige mensen worden zelfs boos als ze eigenlijk teleurgesteld zijn. Zoals al eerder gezegd: door een grens aan te geven verbreek je even het ”samen”. En dat is voor niemand leuk. En al helemaal niet als je op dat moment erg nauw met elkaar verweven bent. Als je op dat moment in de relatiecirkel in de confluentie zit. (Je kunt hierover meer lezen op mijn pagina over relatietherapie).

Dus op de korte termijn is het aangeven van een grens meestal geen leuke ervaring. Het voordeel is echter wel dat er niet gebeurt wat jij niet wil. Op de langere termijn levert het nog een ander voordeel op. Door verschil van mening en beleving te mogen hebben, blijft duidelijk dat jullie twee verschillende mensen zijn. En voor aantrekkingskracht zijn er verschillen nodig, anders valt er niets aan te trekken. Dus het is voor elke relatie noodzakelijk om vooral niet teveel op elkaar te gaan lijken. Blijf zoals een paar schoenen: daar heb je in ieder geval altijd een rechter- en een linkerschoen! Word geen anwb-stel!

Grensoverschrijding door verbaal of fysiek geweld

NB Als de boosheid van de ander tot verbaal of fysiek geweld leidt, dan heeft al dat onderzoek geen zin. dan is het ’t beste om eerst een time -out te nemen en tegen je partner te zeggen: ” Ik wil pas verder praten als we dat samen rustig kunnen. Ik wil het gesprek nu stoppen en ik ga weg – naar een andere kamer bv  of even een blokje om – en laten we het over een uur (of vanavond of een ander tijdstip ) nog eens proberen.

Lees ook: Grenzen aangeven (1) ; Wat is belangrijk bij grenzen aangeven?
Discussie met je partner;  Kies voor dialoog in plaats van discussie;
Teleurstellingen in je relatie

_____________________________________________________

Marike de Valk is Gestalttherapeut en geeft individuele, relatie- en gezinstherapie in Beuningen bij Nijmegen samen met haar collega Wilfried Sluys. Op haar site: https://www.mv-gestalttherapie.nl legt ze haar werkwijze uit. In haar blog (https://www.relatietherapie-nijmegen/blog/) schrijft ze over alles wat met partner- en gezinsrelaties te maken heeft. Ze geeft daar ook lezingen over. Ze is te bereiken via het contactformulier op haar sites of via 024-6751742. Hier kun je je gratis abonneren op haar blog: abonneer op blog.

Is grenzen aangeven nodig in een relatie? In een vorige post Grenzen aangeven is goed voor je relatie gaf ik aan dat het stellen van grenzen belangrijk is. In deze post leg ik nog verder uit waarom. Ook beschrijf ik verwachtingen en ideeën over wat er allemaal kan gebeuren als jij een grens aangeeft.

Grenzen aangeven nodig?

Het komt niet zo vaak voor dat mensen hun grenzen helemaal niet aangeven. Vaak geven ze wel hints, impliciete aanwijzingen. En zijn ze verontwaardigd dat hun partner die niet oppikt. Hij of zij ként hen toch? Wéét toch dat ze hier of daar moeite mee hebben? Waarom moeten ze dan eerst expliciet – en soms zelfs nog met kracht – zeggen, dat ze iets niet willen, vóórdat er naar hen geluisterd wordt?

Ze zijn daardoor geïrriteerd, ze hebben eigenlijk geen zin om zo expliciet te moeten zijn. Ze gaan uit van een relatieconcept, waarin je elkaar zo goed aanvoelt, dat het niet nodig is om je wensen of grenzen heel expliciet kenbaar te maken. Dus als grenzen aangeven nodig is, is dat volgens hen een teken dat je relatie slecht is.

Relaties zijn echter dynamisch: ze zijn niet op elk moment hetzelfde.  Dus ja, er zijn momenten dat je elkaar zo goed aanvoelt dat je niet veel hoeft uit te leggen of aan te geven. In de Gestalttheorie noemen we dat ”confluentie”, je bent dan a.h.w. ”samengevloeid”. (Lees hierover meer op mijn visiepagina onder contactcirkel.) En er zijn ook momenten dat dit niet het geval is. Daar is niets mis mee, dat hoort bij een relatie.

Als ik een grens aangeef, wordt hij/zij boos.

Veel mensen vrezen het effect van hun grens: de ander zal de grens niet leuk vinden, misschien boos worden, zich ertegen gaan verzetten etc.

Hun vrees is meestal gegrond: de meeste mensen vinden een ‘nee’ niet leuk om te horen. Het verstoort even het ‘samen’- gevoel, het dwarsboomt hen in hun plannen. Dus als je een grens aangeeft, kun je op de korte termijn protest verwachten. De aard van dit protest hangt natuurlijk ook erg samen met de aard van jouw grens, met wederzijdse verwachtingen en met de manier waarop je je grens aangeeft. Daarover later meer.

Op de langere termijn geeft het aangeven van je grens je echter ook het goede gevoel, dat je trouw bent gebleven aan jezelf. Daarmee groeit jouw zelf-vertrouwen.

Bovendien win je met het aangeven van je grens het respect van je partner. Die heeft in jou een partner ervaren, die voor zichzelf opkomt. En dat is prettig: hij/zij weet daardoor weer wat beter wat hij aan je heeft. Het maakt duidelijk dat in jullie relatie het hebben van een eigen mening en een eigen grens acceptabel is. Voor jou, en dus ook voor je partner. Dat doet iedere relatie goed.

Ik verlies elke discussie over mijn grens

Veel mensen denken dat ze goede argumenten moeten hebben om hun grens te rechtvaardigen. En als ze die niet hebben, durven ze hun grens niet aan te geven. Zeker niet als ze een partner hebben, die verbaal sterk is. Of ze twijfelen of het grenzen aangeven nodig is.

Maar een grens is niet gebaseerd op argumenten: een grens vóel je in jezelf. Soms weet je niet waarom, vind je het zelf misschien vreemd en toch is die grens er. Je hebt echt moeite gedaan om jezelf te begrijpen, je hebt er bij stil gestaan, en je komt er niet achter. Je intuïtie blijft je vertellen dat je dit of dat niet moet doen.

Hoe lastig ook, die intuïtie  is op zichzelf al voldoende argument. Blijkbaar heb je in ieder geval onvoldoende redenen om een goed gevoel bij een ‘ja’ te krijgen. Je zou dus tegen je partner kunnen zeggen:”Sorry, ik snap het zelf ook nog niet, maar ik merk dat het niet goed voor me is om nu ”ja” te zeggen, ik heb meer tijd nodig om uit te vinden waarom” . Of woorden van gelijke strekking.

Natuurlijk zal je partner niet meteen akkoord gaan, maar misschien levert het een gesprek op waarin je er achter komt, wat je dwars zit. Bovendien is het logisch dat je partner even de teleurstelling moet verwerken, die een ”nee” nu eenmaal oplevert (zie vorige punt) . Dus het vraagt wel van je om trouw te blijven aan je intuïtie, zelfs al heb je geen argumenten.

In de volgende blogposts ga ik verder over:

• Als ik een grens aangeef, geef ik mezelf bloot.
• Mijn grens wordt toch niet gerespecteerd.
• Ik wil mijn partner niet teleurstellen.

En dan hebben we het nog niet over hóe je dan een grens aangeeft…. Kortom, wordt vervolgd.

Lees ook: Grenzen aangeven is kleur bekennen ; Wat is belangrijk bij grenzen aangeven?

_____________________________________________________
Marike de Valk is Gestalttherapeut en geeft individuele, relatie- en gezinstherapie in Beuningen bij Nijmegen samen met haar collega Wilfried Sluys. Op haar site: https://www.mv-gestalttherapie.nl legt ze haar werkwijze uit. In haar blog (https://www.relatietherapie-nijmegen/blog/) schrijft ze over alles wat met partner- en gezinsrelaties te maken heeft. Ze geeft daar ook lezingen over. Ze is te bereiken via het contactformulier op haar sites of via 024-6751742. Hier kun je je gratis abonneren op haar blog: abonneer op blog.

In relatietherapie komen we vaak tegen dat tenminste één van beide partners niet goed of expliciet genoeg is in het grenzen aangeven. Soms betreft het mensen die in alle situaties moeilijk hun grenzen aangeven. Soms echter betreft het mensen die daar in hun werk of t.o.v. vrienden juist heel goed in zijn, maar dat t.o.v. hun eigen partner helemaal niet goed blijken te kunnen. Wat maakt dat mensen het moeilijk vinden om grenzen aan te geven aan hun partner of iemand anders, die dicht bij je staat?

Grenzen aangeven belangrijk voor het ‘samen’

Partners, kinderen, naaste familieleden, heel goede vrienden… ze hebben één ding gemeen: je bent met hen verweven. Ze zijn een deel van je geworden, hetzij door bloedbanden hetzij door je eigen keuze om hen deel van je leven uit te laten maken. Ze zijn ooit ongemerkt onder je huid gekropen. Je wil voor hen het beste. Je wil hen gelukkig zien.

Met het aangeven van je grens aan je partner of familielid lijk je dat samengevoel, die verwevenheid te verstoren. Je maakt immers duidelijk dat jij niet hetzelfde wil als je partner of je kind. Hoe confluenter (samengevloeider) je met hen bent, hoe moeilijker het is om je van hen los te maken en ”nee” te zeggen. Het is alsof je bij voorbaat al hun teleurstelling voelt, het lijkt zelfs alsof het tegen jezelf indruist.

Lijkt! Want je bent niet echt meer bij jezelf als het zo voelt. Je bent bij het ”samen”.

En hoe vreemd dat misschien ook klinkt: elk samen, elke verbinding bestaat juist bij de stevigheid van de afzonderlijke delen. Als een brug op twee pijlers. Als één van de pijlers verzwakt en niet meer op zichzelf kan staan, verzwakt ook de brug.

Dus hoe moeilijk je het misschien ook vindt: regelmatig bij jezelf terugkomen en je grens aangeven is ongelooflijk belangrijk voor het voortbestaan van welke relatie dan ook.

Grenzen aangeven is op de korte termijn lastig, maar op de langere termijn beter voor zowel je autonomie als voor je verbinding met die ander.

Kiezen voor jezelf of voor je partner

Sommige mensen vinden het lastig om voor zichzelf te kiezen, omdat dat zo egoïstisch lijkt. Zeker als je uit een zogenaamde ”wij-cultuur” komt, waarin het belang van de ander altijd voor gaat. In onze westerse, individualistische cultuur is lange tijd immers vooral het omgekeerde gepropageerd: kies voor jezelf! Iedere mens is verantwoordelijk voor zichzelf en zijn eigen geluk. Je moet vooral je eigen slingers ophangen, niemand anders doet dat voor je.

Overigens komen zowel de ik-als de wij-cultuur ook in het westen nog naast elkaar voor. We zien dan ook veel stellen waarbij de één uit de ik- en de ander uit de wij-cultuur komt. Je kunt daar hier meer over lezen: ik-en wij-cultuur.

Die keuze voor jezelf of voor je partner is misschien wel één van de moeilijkste dingen in een relatie. Een relatie is geven en nemen. De balans daartussen is belangrijk: als je teveel neemt, krijgt je partner daar op een gegeven moment genoeg van. Als je teveel geeft,  raak je uitgeput. Hier wordt ook wel eens de vergelijking gemaakt met een bankrekening. Als je in het rood staat, heb je niets meer te geven.

Het aangeven van grenzen heeft echter niet alleen met de balans tussen geven en nemen te maken. Soms vraagt je partner dingen van je, die voor jou echt niet kunnen. Je zou ontrouw worden aan jezelf als je dat toch zou doen. We zien dat nogal eens op seksueel gebied, als de ene partner fantasieën uit wil voeren waar de ander zich echt niet goed bij voelt. Ook het omgaan met kinderen of ouders kan een bron van strijd zijn.

Trouw zijn aan jezelf

In een relatie ontkom je nu eenmaal niet aan het feit dat het belang van je partner soms strijdig is met dat van jou. Jullie zijn nu eenmaal verschillende mensen en dat verschil is zelfs nodig om een relatie leuk te houden. Daarvoor uitkomen is dus ook belangrijk. We noemen dat ook wel: differentiatie. Maar precies in dat bespreken van wat jij wil en wat je partner wil, kunnen ook jullie grenzen aan de orde komen.

En wanneer moet je dan voor jezelf kiezen en wanneer voor je partner?

De vuistregel is: als iets tegen je eigen integriteit ingaat, moet je kiezen voor jezelf.

Integriteit betekent: dat je zuiver blijft, dat je jezelf in de spiegel aan kunt blijven kijken. Dat je je daarna niet aangetast of vies voelt. Dat je niet iets doet, wat echt tegen je gevoel of je normen en waarden indruist. Kortom, dat je trouw blijft aan jezelf.

Trouw zijn aan jezelf is ongelooflijk belangrijk en heeft alles met zelf-vertrouwen te maken. Als je partner weet en begrijpt dat je voor jezelf móet kiezen, omdat je anders ontrouw bent aan jezelf, zal hij dat begrijpen. En anders moet je jezelf een nog belangrijker vraag stellen: wil je wel een relatie met iemand die kennelijk niet wil dat jij trouw blijft aan jezelf?

Lees ook: Grenzen aangeven is kleur bekennen; Belangrijk bij grenzen aangeven; Visie op relaties; Kies voor dialoog in plaats van discussie

Marike de Valk is Gestalttherapeut en geeft individuele, relatie- en gezinstherapie in Beuningen bij Nijmegen samen met haar collega Wilfried Sluys. Op haar site: https://www.mv-gestalttherapie.nl legt ze haar werkwijze uit. In haar blog (https://www.relatietherapie-nijmegen/blog/) schrijft ze over alles wat met partner- en gezinsrelaties te maken heeft. Ze geeft daar ook lezingen over. Ze is te bereiken via het contactformulier op haar sites of via 024-6751742. Hier kun je je gratis abonneren op haar blog: abonneer op blog.