Al vaker heb ik hier geschreven over kritiek hebben op je partner, onder de noemer: ‘’Vrouwen en kritiek’’. Het is net zo’ n boeiend thema als ‘mannen en (niet) praten’. De twee thema’s versterken elkaar overigens ook vaak.
Ook al klagen de mannen het meest over de kritiek van vrouwen en de vrouwen het meest over de zwijgzaamheid van hun man: de termen man en vrouw zijn inwisselbaar en deze problemen komen ook in man-man en vrouw-vrouwrelaties voor. Maar stereotypen ontstaan niet voor niets: in het algemeen zijn het eerder de vrouwen, die bezig blijven met hun kritiek en de mannen, die zich blijven hullen in stilzwijgen.
Hoe komt het toch, vragen mannen zich bij ons in relatietherapie vaak af, dat vrouwen eindeloos door kunnen zeuren. Ze hoúden maar niet op. Terwijl het toch zo ontzettend duidelijk is dat ze met hun gezeur eerder het tegenovergestelde bereiken.
Want als man raak je geïrriteerd. Je gaat dingen denken als: ” Het is ook nooit goed”, ”Het is nooit genoeg”, “Ik houd mijn mond maar, anders krijg ik wéér een veeg uit de pan”, “Ik ga nog maar niet naar huis, want ik heb geen zin in dat gez…” .
Waarom snappen die vrouwen nu niet dat ze op die manier niet leuk meer zijn? Dat het echt niet meer leuk is met hen samen te zijn en dat ze daardoor zélf de relatie verpesten??
Een dichte deur
Het is het niet zo dat vrouwen van nature kritisch en bozig zíjn. Ze kunnen wel zo wórden, als ze zich niet gehoord voelen.
De meeste vrouwen beginnen rustig met hun feedback. Maar als de partner niet wil luisteren, gaan ze zichzelf herhalen en hun woorden steeds meer kracht bijzetten. Ik vergelijk het meestal met een dichte deur. Stel je ziet iemand in huis en je belt aan. Er wordt niet open gedaan, dus je belt nog een keer. Daarna probeer je het met kloppen en bonken op die deur. Misschien loop je zelfs achterom. Je wordt ook kwaad, want je wéét dat er iemand thuis is. Waarom wordt er dan niet open gedaan?
Uiteindelijk zul je het opgeven en misschien een dag later terugkomen. Als het verhaal zich dan herhaalt, ontstaat er steeds meer boosheid. Sommige vrouwen gaan hun partner echt kwetsen, in een poging om maar gehoor te vinden. Alsof ze met een stormram die deur open proberen te breken. Maar de man trekt zich steeds meer terug. Effectief is deze strategie dus niet.
Bagatelliseren
Zowel mannen als vrouwen kunnen een dichte deur treffen. Zowel mannen als vrouwen kunnen daarop gaan bonken. Wel lijkt het erop dat vrouwen dit gedrag langer volhouden dan mannen.
De gedachte dat een vrouw wel ophoudt, als je maar niet reageert, is dan ook meestal een illusie. Toch denken veel mannen dat. Ze trekken als een schildpad hun kopje in, niet bereid die er door de vrouw met het zwaard van haar kritiek af te laten slaan. Vaak wijten ze de reactie van de vrouw aan allerlei andere dingen dan aan zichzelf. Ze denken bijvoorbeeld: ‘Ze zal wel ongesteld moeten worden’. OF:”Ze werkt te hard, ze is moe.” En als de vrouw het voor de zoveelste keer opgeeft, zien ze dat als een bevestiging: ”Ziejewel, de bui is over gedreven.” Zo bagatelliseren ze de kritiek van hun vrouw.
Bang voor eigen boosheid
Er is echter nog een andere reden voor mannen om zich terug te trekken. Veel mannen zijn namelijk bang voor hun eigen boosheid. Ze vermoeden dat ze zich niet kunnen beheersen als ze wél gaan reageren. Ze voelen hoe hun vrouw hen het bloed onder de nagels vandaan haalt en staan niet voor zichzelf in, als ze de strijd aangaan.
Meestal zijn dit mannen, die weinig ervaring hebben met het uiten van hun eigen boosheid. En vaak hebben ze één negatieve ervaring, waarin ze erg van zichzelf geschrokken zijn. Ze hebben zich toen voorgenomen om het nooit meer zover te laten komen. Dus trekken ze zich terug. Juist dan is het niet handig als vrouwen maar doorgaan en doorgaan…
Onder elk verwijt zit een onvervulde behoefte
Kritische, klagende vrouwen worden niet voor hun lol zo vervelend. Ze hebben regelmatig gigantisch de pest aan zichzelf, ze beseffen dat ze voortdurend klagen of scherp uit hoek komen. Ze wachten met smart tot hun partner zichzelf de vraag stelt: ”Wat is er aan de hand, dat mijn leuke lieve vrouw zo’n kenau of zo’n piepmiep is geworden? Wat gebeurt er tussen ons?’’
Zou de man het gesprek met zijn vrouw hierover aangaan, dan zou hij ontdekken, dat ze echt op haar tekort zit of aan het eind van haar latijn is. Dat ze zich er alleen voor voelt staan en het gevoel heeft dat niet aan te kunnen.
Hij zou haar onvervulde behoeften gaan zien. Horen dat ze het mist dat hij haar echt ziet staan. Dat ze zich ontzettend alleen voelt en het gevoel heeft dat haar man een muur om zich heen heeft gebouwd, waar ze nooit meer binnenkomt.
En hij zou tijdig inzien dat ze niet ver meer af is van het punt staat om definitief te vertrekken….
Opgeven?
En daarom durven kritische vrouwen niet definitief te stoppen met hun kritiek. Omdat dit voor hen hetzelfde is als: ’’het opgeven’’. Omdat ze bang is dat haar dan alleen de keuze rest om te vertrekken. En aangezien dat een ontzettend ingrijpende en grote stap is, die óók de kinderen erg raakt, houdt de vrouw vol. In de tussentijd ergert ze zich aan alle kleine items, die op haar weg komen. Maakte ze daar eerst nog snerende opmerkingen over, langzamerhand trekt ze zich toch terug. Echter: hoe stiller en rustiger de vrouw wordt, hoe dichterbij de dag komt, dat ze met de koffers in de gang staat en vertrekt.
We zien veel stellen, bij wie dán de man als een als aan de boom verandert. Dan komt hij tot inzicht, voelt zich schuldig, wil wel álles doen om de relatie te redden. De meeste vrouwen kunnen en willen dan echter niet meer terug.
Geen woorden maar daden
Mijn advies aan vrouwen is daarom: Neem eerder het heft in eigen handen en stop met je eigen geluk afhankelijk te maken van je man. Pleeg geen lijdzaam verzet, maar kies openlijk een standpunt, meld dat aan je partner. Heel duidelijk en rustig. en geef daarbij aan wat je anders zou willen of wat jouw behoefte is.
Als hij geen gehoor wil of kan geven aan je behoefte, trek dan een duidelijke conclusie. Soms betekent dit dat je je verlies moet nemen en voor jezelf moet zorgen. Je kunt nu eenmaal niet alles altijd van je partner verwachten. Vertel hem duidelijk dat je dit niet leuk vindt. Of dat je het er niet mee eens bent. Erken dat hij recht heeft op zijn eigen mening en keuzes. Maar vertel het hem ook als je vindt dat de balans van geven en nemen verstoord raakt.
Soms wordt het tijd om zélf die balans van geven en nemen te herstellen. Niet met woorden maar met daden. Door zelf minder te gaan geven. Bijvoorbeeld daadwerkelijk te stoppen met de vanzelfsprekendheid, waarmee jij altijd dingen voor hem doet. Zet geen eten meer voor hem klaar, als je een dag weg gaat. Ruim zijn troep niet meer op. Doe geen dingen meer voor hem als hij er om vraag.
Vertel er wel steeds bij dat je dat niet doet, omdat de balans van geven en nemen voor jou scheef is. Alleen door zelf de balans te herstellen kan je partner voelen, dat het je menens is. Woorden alleen zijn vaak niet genoeg.
Vragen bij geven en nemen
Een gunstig bij-effect kan zijn dat je zelf moet nadenken over wat jij geeft. Klopt dat eigenlijk wel voor jou? Of ga je voortdurend over je grens? Ben je eigenlijk wel trouw aan jezelf?
En geef jij wel wat je man wil krijgen? Of geef jij wat jij zélf graag zou krijgen? En doet hij misschien hetzelfde? Houdt hij misschien zijn kritiek op jou voor zich, omdat hij zelf geen kritiek wil? En wat krijg jij eigenlijk van je man? Veel mannen noemen hun kostwinnerschap als belangrijke bijdrage aan het gezin. Onderschat jij dat misschien? Heb je in de gaten welke druk dat op mannen kan leggen?
Belangrijke vragen om bij stil te staan. Het liefst samen, maar om te beginnen in ieder geval zelf.
Trouw aan jezelf
Wat het antwoord op die vragen ook is: doorbreek van jouw kant in ieder geval het patroon van kritiek geven – zwijgen – nog meer kritiek geven – nog harder zwijgen.
Ga in plaats daarvan handelen: zorg dat voor jouw beleving de balans van geven en nemen gaat kloppen. Je zult zien dat je in ieder geval jezelf er beter door gaat voelen. Omdat je trouw bent aan jezelf en geen dubbele boodschappen meer geeft.
Doe dit niet als sanctie, maar om trouw te zijn aan jezelf en om duidelijk te zijn naar je man, hem wakker te laten schrikken. Dat zal even oefenen worden en ook enige creativiteit vragen. Misschien kunnen vrouwen elkaar daarbij helpen, elkaar tips geven voor gedrag waar je jezelf beter door gaat voelen.
En bovendien: waar er één verandert in de relatie, moet automatisch de ander ook veranderen. Misschien niet meteen in de door jou gewenste richting, maar er ontstaat in ieder geval beweging.
Lees ook: Kritiek in je relatie
______________________________________________________
Marike de Valk is Gestalttherapeut en geeft individuele, relatie- en gezinstherapie in Beuningen bij Nijmegen samen met haar collega Wilfried Sluys. Op haar site: https://www.mv-gestalttherapie.nl legt ze haar werkwijze uit. In haar blog (https://www.relatietherapie-nijmegen/blog/) schrijft ze over alles wat met partner- en gezinsrelaties te maken heeft. Ze geeft daar ook lezingen over. Ze is te bereiken via het contactformulier op haar sites of via 024-6751742. Hier kun je je gratis abonneren op haar blog: abonneer.
Hendrik
Maar wanneer je iets zegt over een ander zegt dat toch eigenlijk iets over jezelf? Ik herken dat ik de kritiek van mijn vrouw op mij als “gezeik” ervaar, maar waarom begint ze dan? Het zegt m.i. meer over haar zelf dan over mij. Ik zou nooit een punt maken van hetgeen zij wel een punt maakt. “Lieverd, heb je een idee voor moederdag”?, hoor ik mezelf 3 weken geleden nog vragen. “Nee, ik zou het niet weten, ik hoef niets.” Jaar in jaar uit luchtjes gekocht, bloemen etc. maar dat wilde ze echt niet: “Je komt toch niet weer aanzetten met een bos bloemen, hè?” en “Kijk naar mijn plank, ik heb al 5 luchtjes staan!”. Kortom: op de zaterdag voor moederdag de bodycrème betaald die zij wilde kopen. Kritiek: “je koopt NOOIT meer iets voor mij, ik moest mijn moederdagcadeau zelf uitzoeken…
…mijn klomp, hij brak…
Ik zei dat zij zich weer achtergesteld voelde, zoals dat was tijdens haar kindertijd. =beter niet kunnen doen=
Ach, zit ik mezelf weer te verdedigen…ik stop ermee…
Jan
Het is een situatie waarbij een vrouw zich niet gezien voelt. En de schuld bij de man ligt (zoals nagenoeg alle stukjes over psychologie over mannen en vrouwen de man uiteindelijk in de hoek van de narcist, hooligan of autist donderen). Zou fijn een stukje te lezen waarbij de vrouw er eindelijk eens wat minder begenadigt afkomt. Wat er weer en ook weer niet in dit stukje onderschreven wordt is dat vrouwen (die van mij i.e.g) een norm kunnen stellen waar de man aan moet voldoen. Als hij dat niet doet, wordt dit niet gerespecteerd en wordt er doorgegaan, er volgt straf. Mijn vrouw moet altijd zeggen wat ze ergens van vindt (meestal in kritiek) en als ik haar vraag om hiermee te stoppen of te minderen krijg ik te horen: “dat ze niks mag zeggen”, “dat ik niet tegen kritiek kan” en nog een paar jij jij, jij. Laatst zag ik in mijn achteruitkijkspiegel hetzelfde gebeuren bij een man en vrouw op middelbare leeftijd. De man handen aan het stuur en ogen op de weg en de vrouw ernaast had een hoofd waar de ontevredenheid met neonletters in gegraveerd was. Werkelijk alle gezichtslijnen stonden permanent naar beneden. Ze draaide haar gezicht naar de man en begon haar tirade, die af en toe sterk benadrukt werd door een sterke knik. De man zij niks. Zijn werkgeheugen kreeg duidelijk geen ruimte om en auto te rijden en enige uitgebalanceerde feedback te filteren uit de verwijten. Ik had erg met hem te doen, het leek erg op iemand vastbinden en vernederen zonder dat hij iets terug kon doen. Ergens had ik gehoopt dat de man zijn auto aan de kant had gezet en was uitgestapt. Dat mogen mannen sowieso vaker doen. Pak zelf de koffer en zeg tabé!
marike
Beste Jan,
Beste Jan,
Ik ben het helemaal met je eens dat mannen zich meer moeten laten horen. En dan liefst in een vroeg stadium en niet als de emmer zo vol is, dat bij de laatste druppel de enige keus is: vertrekken. Het is belangrijk dat mannen hun eigen mening geven en hun vrouw begrenzen als ze vinden dat ze te ver gaat. én dat ze ook luisteren. Het is én-én. en vrouwen moeten leren om zichzelf te begrenzen en om niet alles alleen met praten op te willen lossen. Want dat werkt voor vrouwen nu eenmaal anders dan voor mannen. Dus beiden zouden er goed aan te doen én te luisteren én waar nodig te begrenzen én de daad bij het woord te voegen. De man in jouw voorbeeld gijzelt zichzelf door haar tirade over zich heen te laten komen. Natuurlijk, als hij zegt:”Stop, ik wil het hier niet over hebben”, zal zijn vrouw daar niet mee akkoord gaan. Hij kan echter wel zeggen:”Stop. Ik ben het niet met je eens. En ik wil het daar best met je over hebben, als je míjn mening óók respecteert’. Ik denk dat menige vrouw dan haar best gaat doen om zijn mening te aanhoren en te respecteren, al was het maar omdat ze zo graag eens wil horen wat hij precies vindt en waarom.
Piet
Wat mijn beide voorgangers beschrijven is zeer herkenbaar. Als ik probeer een antwoord op de vraag waarom ik de hele dag kritiek krijg van mijn vriendin is het antwoord altijd dat de vrouw zich niet gehoord voelt. Zij zegt dat zelf ook. Het is net een mijnenveld.
Ik ben een groot deel van mijn leven vrijgezel geweest, op wat kortere perioden na. Sinds 1,5 jaar wonen we samen, na ruim vier jaar een LAT-relatie te hebben gehad. In plaats van meer harmonie is er hele dagen kritiek en afstand en dan vooral richting mij. Ze komt thuis en in plaats van blij te zijn dat er warm eten is en iemand die op haar wacht, begint ze kasten die een stukje open staan te sluiten en legt ze de nadruk op dingen die ik nog moet doen. We verschillen qua karakter. Zij heeft een goede baan en ik vooral werk thuis als zzp-er en daarnaast in de productie, maar steeds genoeg verdienen is vaak moeilijk.
Ik reageer verkeerd op kritiek door haar te willen behagen, de clown uit te hangen of juist door me terug te trekken of te verdedigen. Het is een automatisme. De gevolgen zijn voorspelbaar. Genegenheid is er ook wel, maar soms hebben we periodes dat de kilte overal in huis hangt. Alleen de kat krijgt dan liefde.
Uiteraard zie ik ook op tegen de consequenties, maar ik wil niet op deze manier oud worden. Ik denk steeds vaker dat mannen en vrouwen eigenlijk niet geschikt zijn om samen een huishouden te runnen en langdurige relaties met elkaar aan te gaan. In mijn vriendenkring zie ik maar weinig harmonieuze liefdesrelaties. Vooral veel geworstel en mannen die onderdoor gaan aan alle kritiek.