Vertrouwen na vreemdgaan

Vaak krijg ik bij stellen, waarvan de één vreemd is gegaan, de vraag: ”Hoe lang duurt het voordat ik mijn vriend(in) weer kan vertrouwen? Ik wil hem/haar niet kwijt, maar de twijfel knaagt de hele tijd… Zou h/zij opnieuw in de fout gaan? Zou h/zij me opnieuw kwetsen?”

Ik zeg altijd: “Je hebt geen enkele garantie dat h/zij niet opnieuw vreemd zal gaan of je opnieuw zal kwetsen. Je hebt geen enkele garantie dat je alles in de gaten zult hebben. Je hebt geen enkele garantie of h/zij alle beloftes, die nu hartstochtelijk gemaakt worden, na zal komen. Overigens heb je óók geen enkele garantie van het tegenovergestelde.”

Vertrouwen heeft immers per definitie te maken met ”iets niet zeker weten”. Als je iets zeker weet, heb je geen vertrouwen meer nodig. Dan heb je controle. En vertrouwen is precies het tegenovergestelde van controle. En daarom wellicht ook zo moeilijk.

Confrontatie met schaduwkanten

Veel mensen ervaren:”Mijn vertrouwen is beschaamd. Als er nu íemand was, die ik vertrouwde, dan was h/zij het wel! De grond is onder mijn voeten weggeslagen!” Opeens blijkt je partner niet te zijn zoals je dacht dat h/zij was.

Dat is vaak het moeilijkste: je realiseren dat je een beeld van je partner hebt gehad, dat maar voor een deel blijkt te kloppen.  Hij is niet zo eerlijk als je dacht, zij niet zo zorgzaam. Hij blijkt jou heel gemakkelijk te kunnen ”blokken” (handelen alsof jij en jullie relatie niet bestaat); zij blijkt voor zichzelf te kunnen gaan op het egoïstische af, terwijl je haar juist altijd zo ontzettend sociaal vond. Het is als de eerste kras op je splinternieuwe auto, en dan nog veel malen erger.

Deze negatieve kanten, die vaak lang verstopt zijn, noemen we ook wel ”schaduwkanten’. Geconfronteerd worden met een schaduwkant van je partner, is vaak heel erg pijnlijk en soms zelfs ontluisterend.

Vaak geldt dat echter voor de betreffende partner zelf ook. Hoe vaak horen we niet: “Ik had nooit verwacht, dat ik zoiets zou doen. Nooit gedacht dit mij zou overkomen! Dat ik verliefd zou worden op een ander, dat ik vreemd zou gaan. Nooit gedacht, dat ik mijn geweten zo weg kon duwen, om toch te doen wat ik graag wilde!” (Lees ook de andere blogs in: Verliefd op een ander).

Vaak is de partner, die het vertrouwen heeft beschaamd, ook erg geschrokken van zichzelf. Van wat zij zichzelf wijs heeft gemaakt, hoe hij de situatie voor zichzelf heeft gebagatelliseerd, hoe zij geweigerd heeft om na te denken over wat e.e.a. voor haar partner betekent. Geconfronteerd worden met je eigen schaduwkanten is óók heel pijnlijk en kan je gevoel van eigenwaarde een flinke knauw geven.

Net zoals geen enkele auto er altijd als nieuw uitblijft zien, zo loopt ook elke relatie deuken en krassen op. Vroeger of later kom je de schaduwkanten van je partner tegen. Om de doodeenvoudige reden dat mensen niet volmaakt zijn. Soms is het een klein krasje, soms een fikse deuk. Soms is het goed te herstellen of weg te werken, soms blijft het altijd knagen aan je ziel. Het is goed je dat te realiseren. Een volmaakte relatie bestaat niet, dus denk niet dat dit in je in een volgende relatie níet meer zal overkomen.

De vraag is: kun je van je partner leren houden mét zijn/haar schaduwkanten? Wellicht ondanks jezelf?

Bewuste keuze maken

Vreemd genoeg weet de bedrogen partner vaak meteen: ”Ik wil hem/haar toch niet kwijt. Ook al heb ik altijd gezegd:”Ik schop hem/haar de deur uit!”. Nu weet ik dat ik van hem/haar houd en dat ik wil dat h/zij blijft.”

In de praktijk blijkt juist de bedrogen partner dus vaak graag de relatie te willen redden en is het de ontrouwe partner, die aarzelt. Want die had weer even geproefd aan de passie van elk nieuw begin… en dat te moeten loslaten valt niet mee. Als je dan puur je gevoel zou volgen, dan zou je gaan voor het nieuwe, het geweldige.

Daarom is het ook niet aan te raden om in dit soort situaties alléén maar je gevoel te volgen. Het is beter om óók te luisteren naar je verstand en naar je geweten. De keuze om weg te gaan ofwel je partner eruit te gooien heeft immers enorme consequenties. Voor jouzelf, maar ook voor eventuele kinderen, voor je omgeving. Je scheidt niet alleen van je partner: je scheidt van een heel systeem!

En dus is het belangrijk om heel bewust de keuze te maken: ga ik voor deze relatie? Ga ik met alles wat ik in me heb proberen om er wat van te maken? Kies ik voor deze relatie met alle onzekerheden en onvolmaaktheden?

Of kies ik voor een scheiding met alle gevolgen van dien? En waar kies ik dan eigenlijk voor? Voor een romantisch gevoel, waarvan ik zelf ook wel weet dat het niet stand houdt? Of heb ik het gevoel dat ik alleen trouw aan mezelf kan blijven door mijn huidige partner te verlaten?

Want soms is dat het geval. Soms zijn partners niet goed voor elkaar, soms maken partners elkaar kapot. Dan is scheiding pijnlijk, maar het meest gezonde wat je kunt doen. Overigens geldt dat net zo goed voor de bedrogen partner.

Van vertrouwen in de ander naar vertrouwen in jezelf.

Veel bedrogen partners schieten in het begin in de controle modus: mail, telefoonrekeningen, alles wordt gecheckt. Ze voelen zichzelf daar echter lang niet altijd goed bij. En het helpt meestal ook niet echt. Als je partner je echt wil bedriegen, vindt h/zij heus wel mogelijkheden. Je krijgt nooit 100% zekerheid.

Als je besluit om bij elkaar te blijven, betekent dit dus per definitie: leven met een bepaalde mate van onzekerheid: de onzekerheid of jullie relatie deze crisis aankan, de onzekerheid of jullie er samen beter uit zullen komen of dat de glans er voor eeuwig vanaf zal zijn.

Nu kunnen we dat leven met onzekerheid veel beter dan we ons realiseren. Ga maar na: elke keer als je in de auto of het vliegtuig stapt, weet je ook niet of je heelhuids thuis zult komen. Zelfs als je te voet of met de fiets over straat gaat, weet je dat niet. En toch blijven gelukkig maar heel weinig mensen daarom altijd thuis.

Als je mensen vraagt waarom ze dat durven, blijkt vaak dat ze vooral vertrouwen in zichzelf hebben: ik vertrouw mijn eigen reactievermogen; ik vertrouw mijn eigen rijvaardigheid. En daar zit de oplossing.

Als je je partner (nog) niet durft te vertrouwen, zorg er dan in elk geval voor, dat je jezelf kunt vertrouwen. Zorg dat jij in ieder geval zélf doet, wat goed voor jou en voor jullie relatie is. Sta achter jezelf en je eigen keuze (soms zelfs tegen de hele omgeving in). Maak bewuste keuzes, ook al zijn die per definitie gebaseerd op onzekerheden. Word geen slachtoffer van de situatie. Als je dat allemaal doet, zal je vertrouwen krijgen in jezelf. En zelfvertrouwen maakt sterk.

Sterker uit de crisis?

Esther Perel, Amerikaans relatietherapeute, heeft veel onderzoek gedaan naar partners ná een affaire. Ze benoemt drie mogelijkheden: ofwel partners gaan uit elkaar; ofwel partners blijven bij elkaar omwille van de kinderen, het huis, de omgeving, maar bereiken elkaar nooit meer echt; ofwel partners groeien samen door deze crisis heen en komen er beter uit. Die laatste groep bleek veel geïnvesteerd te hebben in de relatie én in zichzelf. Veel moeite gedaan te hebben om elkaar echt te bereiken, zich kwetsbaar naar elkaar op te stellen, tijd en aandacht aan elkaar besteed te hebben.

Maar ook veel tijd en aandacht aan zichzelf te hebben besteed. Want echte verbinding kan alleen ontstaan tussen twee mensen, die stevig op hun eigen benen staan en een eigen sociale kring hebben, die hen kan steunen.

Wij zien dat ook in onze praktijk: dat stellen na een affaire – met pijn en moeite, maar met doorzettingsvermogen – elkaar opeens op een andere manier gaan bereiken. Gesprekken met elkaar gaan voeren, die ze voorheen niet voerden. Intimiteit met elkaar bereiken, die ze voorheen niet kenden. De ander én zichzelf aanpakken en niet sparen, op een constructieve manier. En daardoor ieder apart én samen groeien.

Want een goede relatie is een brug op twee pijlers.

Marike de Valk is Gestalttherapeut en geeft individuele, relatie- en gezinstherapie in Beuningen bij Nijmegen samen met haar collega Wilfried Sluys. Op haar site: https://www.mv-gestalttherapie.nl legt ze haar werkwijze uit. In haar blog (http://www.relatietherapie-nijmegen/blog/) schrijft ze over alles wat met partner- en gezinsrelaties te maken heeft. Ze geeft daar ook lezingen over. Ze is te bereiken via het contactformulier op haar sites of via 024-6751742. Hier kun je je abonneren op haar blog: abonneer op blog.