In relatietherapie komen we vaak tegen dat tenminste één van beide partners niet goed of expliciet genoeg is in het grenzen aangeven. Soms betreft het mensen die in alle situaties moeilijk hun grenzen aangeven. Soms echter betreft het mensen die daar in hun werk of t.o.v. vrienden juist heel goed in zijn, maar dat t.o.v. hun eigen partner helemaal niet goed blijken te kunnen. Wat maakt dat mensen het moeilijk vinden om grenzen aan te geven aan hun partner of iemand anders, die dicht bij je staat?
Grenzen aangeven belangrijk voor het ‘samen’
Partners, kinderen, naaste familieleden, heel goede vrienden… ze hebben één ding gemeen: je bent met hen verweven. Ze zijn een deel van je geworden, hetzij door bloedbanden hetzij door je eigen keuze om hen deel van je leven uit te laten maken. Ze zijn ooit ongemerkt onder je huid gekropen. Je wil voor hen het beste. Je wil hen gelukkig zien.
Met het aangeven van je grens aan je partner of familielid lijk je dat samengevoel, die verwevenheid te verstoren. Je maakt immers duidelijk dat jij niet hetzelfde wil als je partner of je kind. Hoe confluenter (samengevloeider) je met hen bent, hoe moeilijker het is om je van hen los te maken en ”nee” te zeggen. Het is alsof je bij voorbaat al hun teleurstelling voelt, het lijkt zelfs alsof het tegen jezelf indruist.
Lijkt! Want je bent niet echt meer bij jezelf als het zo voelt. Je bent bij het ”samen”.
En hoe vreemd dat misschien ook klinkt: elk samen, elke verbinding bestaat juist bij de stevigheid van de afzonderlijke delen. Als een brug op twee pijlers. Als één van de pijlers verzwakt en niet meer op zichzelf kan staan, verzwakt ook de brug.
Dus hoe moeilijk je het misschien ook vindt: regelmatig bij jezelf terugkomen en je grens aangeven is ongelooflijk belangrijk voor het voortbestaan van welke relatie dan ook.
Grenzen aangeven is op de korte termijn lastig, maar op de langere termijn beter voor zowel je autonomie als voor je verbinding met die ander.
Kiezen voor jezelf of voor je partner
Sommige mensen vinden het lastig om voor zichzelf te kiezen, omdat dat zo egoïstisch lijkt. Zeker als je uit een zogenaamde ”wij-cultuur” komt, waarin het belang van de ander altijd voor gaat. In onze westerse, individualistische cultuur is lange tijd immers vooral het omgekeerde gepropageerd: kies voor jezelf! Iedere mens is verantwoordelijk voor zichzelf en zijn eigen geluk. Je moet vooral je eigen slingers ophangen, niemand anders doet dat voor je.
Overigens komen zowel de ik-als de wij-cultuur ook in het westen nog naast elkaar voor. We zien dan ook veel stellen waarbij de één uit de ik- en de ander uit de wij-cultuur komt. Je kunt daar hier meer over lezen: ik-en wij-cultuur.
Die keuze voor jezelf of voor je partner is misschien wel één van de moeilijkste dingen in een relatie. Een relatie is geven en nemen. De balans daartussen is belangrijk: als je teveel neemt, krijgt je partner daar op een gegeven moment genoeg van. Als je teveel geeft, raak je uitgeput. Hier wordt ook wel eens de vergelijking gemaakt met een bankrekening. Als je in het rood staat, heb je niets meer te geven.
Het aangeven van grenzen heeft echter niet alleen met de balans tussen geven en nemen te maken. Soms vraagt je partner dingen van je, die voor jou echt niet kunnen. Je zou ontrouw worden aan jezelf als je dat toch zou doen. We zien dat nogal eens op seksueel gebied, als de ene partner fantasieën uit wil voeren waar de ander zich echt niet goed bij voelt. Ook het omgaan met kinderen of ouders kan een bron van strijd zijn.
Trouw zijn aan jezelf
In een relatie ontkom je nu eenmaal niet aan het feit dat het belang van je partner soms strijdig is met dat van jou. Jullie zijn nu eenmaal verschillende mensen en dat verschil is zelfs nodig om een relatie leuk te houden. Daarvoor uitkomen is dus ook belangrijk. We noemen dat ook wel: differentiatie. Maar precies in dat bespreken van wat jij wil en wat je partner wil, kunnen ook jullie grenzen aan de orde komen.
En wanneer moet je dan voor jezelf kiezen en wanneer voor je partner?
De vuistregel is: als iets tegen je eigen integriteit ingaat, moet je kiezen voor jezelf.
Integriteit betekent: dat je zuiver blijft, dat je jezelf in de spiegel aan kunt blijven kijken. Dat je je daarna niet aangetast of vies voelt. Dat je niet iets doet, wat echt tegen je gevoel of je normen en waarden indruist. Kortom, dat je trouw blijft aan jezelf.
Trouw zijn aan jezelf is ongelooflijk belangrijk en heeft alles met zelf-vertrouwen te maken. Als je partner weet en begrijpt dat je voor jezelf móet kiezen, omdat je anders ontrouw bent aan jezelf, zal hij dat begrijpen. En anders moet je jezelf een nog belangrijker vraag stellen: wil je wel een relatie met iemand die kennelijk niet wil dat jij trouw blijft aan jezelf?
Lees ook: Grenzen aangeven is kleur bekennen; Belangrijk bij grenzen aangeven; Visie op relaties; Kies voor dialoog in plaats van discussie
Marike de Valk is Gestalttherapeut en geeft individuele, relatie- en gezinstherapie in Beuningen bij Nijmegen samen met haar collega Wilfried Sluys. Op haar site: https://www.mv-gestalttherapie.nl legt ze haar werkwijze uit. In haar blog (https://www.relatietherapie-nijmegen/blog/) schrijft ze over alles wat met partner- en gezinsrelaties te maken heeft. Ze geeft daar ook lezingen over. Ze is te bereiken via het contactformulier op haar sites of via 024-6751742. Hier kun je je gratis abonneren op haar blog: abonneer op blog.
Geef een reactie