Een van de moeilijkste dingen in een relatie is om je partner te vergeven, nadat hij/zij je gekwetst of verraden heeft. In deze en een aantal volgende posts gaat het over allerlei aspecten van verraad en vergeving.
Buitensluiten van je partner
In een relatie verwacht je dat je partner rekening met jou houdt. Dat je deel uit gaat maken van elkaars systeem, ofwel ‘in elkaars systeem’ zit. Dat je je automatisch bij allerlei acties afvraagt, wat dat voor je partner zal betekenen. We noemen dat ook wel ‘includeren’. De ander hoort voortaan bij jouw leven: je bent niet meer alleen, je bent samen. En dat samen bepaalt mede de keuzes die je maakt.
Wat er precies bij dit samen hoort, is voor elk stel weer anders. Elk stel heeft zijn eigen afspraken, zijn eigen ‘codes’. Zowel uitgesproken als onuitgesproken.
Bij verraad wordt zo’n code geschonden. En daarmee wordt in de beleving van de verradene het ‘samen’ geschonden. Niet altijd bewust, zoals in een andere post zal blijken. Want de codes zijn niet altijd zo duidelijk en eenduidig. Maar dat maakt voor de eerste schok en pijn niets uit. Verraad is als je afspraken schendt, als je iemand zonder overleg uit dit systeem zet. Buitensluit. Uit contact gaat of niet echt het contact áángaat over gedrag dat zo’n code zal schenden.
Andere vormen van verraad
Vreemdgaan (in welke vorm dan ook) is misschien wel de meest bekende vorm van verraad. Er zijn echter allerlei manieren waarop je jullie gezamenlijke code kunt schenden. De bekende Amerikaanse onderzoeker van relaties en relatietherapeut John Gottman definieert naast vreemdgaan er nog 10. Tussen haakjes geef ik hier en daar mijn eigen nuancering:
- Voorwaardelijk committment: ik blijf bij je totdat er iets of iemand leukers langs komt.
- ‘Seksloze geheime affaires’: elke vriendschap met een ander, die je voor je partner verbergt, is verraad. Het verraad ligt nl in het verbergen. (Tenzij jullie afgesproken hebben dat je dat van elkaar niet wil weten.)
- Iets stiekem achter je partners rug om doen, ook al is dit om conflicten te voorkomen. Of liegen om jezelf in een beter daglicht te stellen.
- Met iemand een bondje vormen, bv met je moeder of je kinderen, tegen je partner. Je prioriteit niet bij je partner leggen maar bij dit bondje. Hun mening of wensen altijd vóór laten gaan, zonder overleg met je partner.
- Emotionele afwezigheid, je dichtmaken naar je partner, je niet meer laten ‘lezen’ door hem of haar, je afsluiten. (Wat mij betreft hoort hierbij: je rol als partner en/of als ouder niet serieus nemen.)
- Seksuele afwijzing zonder liefdevol en respectvol de onderliggende redenen met je partner te bespreken en proberen op te lossen.
- Je partner respectloos bejegenen, kleineren, jezelf superieur voelen, boven je partner gaan staan.
- Oneerlijkheid: de één neemt meer dan de ander. Dit kan op allerlei gebied voorkomen: taakverdeling, geldbesteding, aandacht voor elkaar, dingen voor elkaar over hebben. De balans van geven en nemen wordt daarmee verstoord, er ontstaat ongelijkwaardigheid.
- Egoïsme: jezelf bij concrete keuzes belangrijker vinden dan de relatie. (m.u.v. situaties waarin je jezelf zou verraden door voor de relatie te kiezen, zoals bv bij mishandeling).
- Beloften verbreken: je niet houden aan een gedane belofte of aan een ‘ongeschreven afspraak’ zonder dit van tevoren bespreekbaar te maken. Het verraad ligt in het eenzijdig verbreken van de afspraak.
Eigenbelang en gezamenlijk belang
Maar moet je dan altijd voor het belang van het samen of je partner kiezen? Gaat dat bóven alles? Hoe verhoudt zich dan jouw eigen belang met het gezamenlijke belang?
Er zijn natuurlijk veel momenten in de levensduur van een relatie, dat iemand voor zichzelf moet kiezen. En daarbij kun je lang niet altijd voorkomen, dat je je partner pijn doet. Trouw aan je partner kan namelijk ook strijden met trouw aan jezelf. In dat geval kan het belangrijk zijn om voor jezelf te kiezen, om niet onecht te worden. Hoe pijnlijk ook: een partner heeft niets aan keuzen waarmee je jezelf verloochent. Want dat zal altijd gevolgen hebben voor de relatie.
Daarbij is het wel belangrijk dat je met je partner contact maakt over deze keuze. Dat je je dilemma voorlegt en uitlegt waarom je ontrouw aan jezelf zou zijn als je die keuze niet maakt. (Bij huiselijk geweld is zo’n gesprek soms niet zomaar op een veilige manier mogelijk. Zorg dan eerst voor de veiligheid van jou en eventuele kinderen.)
Bij verraad ontbreekt dus dit overleg. De ander krijgt geen kans om zijn of haar eigen positie in te nemen. Er wordt genomen zonder dat de ander de kans krijgt om te geven. En dat is uitermate pijnlijk.
Soms zal er bij een keuze geen tijd zijn voor overleg. Maar als er een goede reden is om voor zichzelf te kiezen, zal geen partner dat als verraad ervaren.
Verraad hoort bij relatie
Niemand is volmaakt, iedereen is wel eens egoïstisch of laf of sluit zich af. Vanwege die menselijke onvolmaaktheid ontkomt daarom geen enkele relatie aan momenten van verraad. Het is een illusie om te geloven dat het jou nooit zal overkomen. En het is ook een illusie om te denken dat jullie de enigen zijn die dit meemaken.
Het is wel één van de gevaarlijkste en pijnlijkste vijanden van elke relatie. Daarom is het erg belangrijk om elke vorm van verraad meteen samen aan te pakken en goed door te werken, zodat je je partner kunt vergeven en de balans in de relatie hopelijk hersteld kan worden.
In volgende posts zal ik dit proces van doorwerken en vergeven beschrijven.
Lees ook: Omgaan met emoties na verraad; Bewust verraad; Zelfonderzoek na verraad ; De dialoog; Rouwen; Je partner vergeven na verraad ; Boosheid loslaten
______________________________________________________
Marike de Valk is Gestalttherapeut en geeft individuele, relatie- en gezinstherapie in Beuningen bij Nijmegen samen met haar collega Wilfried Sluys. Op haar site: https://www.mv-gestalttherapie.nl legt ze haar werkwijze uit. In haar blog (https://www.relatietherapie-nijmegen/blog/) schrijft ze over alles wat met partner- en gezinsrelaties te maken heeft. Ze geeft daar ook lezingen over. Ze is te bereiken via het contactformulier op haar sites of via 024-6751742. Hier kun je je gratis abonneren op haar blog: abonneer op blog.
Geef een reactie